အင်္ဂလိပ်-မြန်မာနှစ်ဘာသာနဲ့ထုတ်တဲ့ဥပဒေတွေ

ဆရာကြီးဦးမြသင်ကြားပို့ချချက်များ

ဆရာတို့နိုင်ငံမှာအင်္ဂလိပ်မြန်မာနှစ်ဘာသာနဲ့ထုတ်တဲ့ဥပဒေတွေရှိတယ်၊ဒီဥပဒေတွေကိုလေ့လာရမှာဖြစ်တယ်။

၁။၁၉၄၇ခုနှစ်ကပြဌာန်းလိုက်တဲ့ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေလည်းအင်္ဂလိပ်မြန်မာနှစ်ဘာသာလုံးပါတယ်။

၂။၁၉၇၄ခုနှစ်ကပြဌာန်းလိုက်တဲ့ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေလည်းအင်္ဂလိပ်မြန်မာနှစ်ဘာသာလုံးပါတယ်။

၃။ရာဇသတ်ကြီးအလေးအနက်ပြောပါရစေ၊ရာဇသတ်ကြီးကိုကျကျနနဖတ်စမ်းပါ၊အင်္ဂလိပ်စာတကယ်တတ်မယ်၊မနှစ်တုန်းကထွက်တဲ့သီးခြားသက်သာခွင့်ဥပဒေမှာဘာသာပြန်တဲ့အခါကိုးကားတဲ့အခါ၊ရာဇသတ်ကြီးထဲကကိုးကားရတယ်၊မကြာသေးခင်ကထွက်တဲ့သက်သေခံဥပဒေ၊ဒီရာဇသတ်ကြီးထဲကပဲအများဆုံးထွက်တာပဲ၊နောက်မကြာခင်ထွက်မဲ့ပဋိညာဉ်ဥပဒေ၊ရာဇသတ်ကြီးထဲမှာအများကြီးပါတယ်၊တော်တော်စုံတဲ့ဥပဒေပဲ၊ဆရာသိသလောက်ပြောရရင်၁၉၄၇ခုဥပဒေ၊ရာဇသတ်ကြီးဥပဒေ၊အင်မတန်မြန်မာစာခန့်ညားတယ်။အဆင့်အတန်းသိပ်မှီတယ်၊၁၉၆၂ကပေါ်လာတဲ့ဆရာမောင်မောင်ကိုဆရာတို့သိပ်အားကျတယ်။စာလုံးကြီးကြီးတတ်တာကဒေါက်တာထင်အောင်၊ကြီးကြီးကျယ်ကျယ်ရေးတတ်တယ်၊၁၉၅၄-၅၅တုန်းကဆယ်တန်းကျောင်းသားတွေ၁၉၅၉အထိဒုက္ခဖြစ်တာပေါ့၊တခါတလေစာလုံးကြီးကြီးကျယ်ကျယ်ရေးလိုက်တယ်၊ semblance of legality ထည့်ပုံကစပေးတယ်၊ The rabbit has a cold တဲ့၊ယုန်ကလေးနှာစေးနေပြီဆိုတော့၊ပထမဆုံးပုံပြင်ကစတယ်။ကျောင်းသားကစိတ်ညစ်ပြီး legality ဆိုတာတော့သိတယ်၊တရားဝင်ခြင်း၊ semblance ပြယုဂ်ပြတာ၊တကယ်တော့တရားတာမဟုတ်ဘူး၊ဆယ်တန်းကျောင်းသားကနဂိုကစိတ်ညစ်ရတဲ့အထဲ၊ semblance လည်းမသိ၊ legality လည်းမသိ။အဲဒီတော့အလွတ်ကျက်တာပဲ။

၄။လွတ်လပ်ရေးရပြီးတဲ့အခါကျတော့ Union Judiciary Act ဆိုတာပေါ်လာတယ်၊ပြည်ထောင်စုတရားစီရင်ရေးဥပဒေတဲ့၊အဲဒါလည်းအင်္ဂလိပ်မြန်မာနှစ်ဘာသာထုတ်ဝေတာပဲ။

၅။၁၉၅၉ခုနှစ်မှာပြဌာန်းတဲ့တပ်မတော်အက်ဥပဒေတွေကိုဖတ်ရမယ်၊သူလည်းအင်္ဂလိပ်မြန်မာနှစ်ဘာသာရေးတာ၊နောက်အရေးကြီးဆုံးက။

၆။တရားရုံးများလက်စွဲ၊အင်္ဂလိပ်မြန်မာနှစ်ဘာသာနဲ့ရေးတယ်။

၇။မြို့ပြဆိုင်ရာငှားရမ်းခကြီးကြပ်ရေးဥပဒေ၊ဒါလည်းနှစ်ဘာသာရေးထားတယ်၊၁၉၄၈ခုနှစ်ဥပဒေသည်အင်္ဂလိပ်လို၊၁၉၆၀ဗမာလိုရေးထားတယ်။

၈။ကာလစည်းကမ်းသတ်ဥပဒေ၊အင်္ဂလိပ်မြန်မာနှစ်ဘာသာနဲ့ရေးထားတယ်။

၉။တရားရုံးချုပ်ကထုတ်ဝေတဲ့ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေစာအုပ်တွေဖတ်ရမယ်။

စီရင်ထုံးတွေကိုဘယ်လိုခွဲပြီးဖတ်ရမယ်ဆိုတာသိစေချင်တယ်။

၁၉၄၈ကနေ၁၉၉၄အထိဖတ်မယ်၊ဆရာတို့ကတော့၊၁၉၄၈ကနေ up to date ဖတ်တယ်၊ဒီလိုမလုပ်ပါနဲ့၊၁၉၉၄ကနေဟိုဘက်ကိုတဖြည်းဖြည်းတိုးပြီးဖတ်သွားပါ၊အင်္ဂလိပ်လိုရေးထားတဲ့စီရင်ထုံးတခုမှမရှိပါဘူး၊၁၉၇၂ကျတော့မှအင်္ဂလိပ်တဝက်၊ဗမာတဝက်ရှိမယ်၊ဟိုဘက်အပိုင်းတွေမှာကျတော့အင်္ဂလိပ်များပြီး၊ဗမာလိုနည်းသွားလိမ့်မယ်။

1Rangoonကနေ14Rangoonထိဖတ်ရမယ်၊၁၉၂၂ကနေ၁၉၃၇ထိ၊ကာလအတွက်ဖြစ်ပါတယ်။

၁၉၀၀ကနေ၁၉၂၂အထိ၂၂နှစ်စာ။ အောက်မြန်မာပြည်LBRဆိုတဲ့စာအုပ်ကိုဖတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 1LBRကနေ11LBRထိဖတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

အထက်ဗမာပြည်ကတော့၁၈၉၂ကနေ၁၉၂၂အထိUpperBurmaRulingဖတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

အောက်မြန်မာပြည်မှာ၁၉၀၀ရဲ့ရှေ့ပိုင်းမှာ၂အုပ်ပဲရှိတယ်။၁၈၇၂ကနေ၁၈၉၉အထိ၊စီရင်ထုံး( ၂ )အုပ်ပဲထွက်ပါတယ်။

အစောဆုံးစီရင်ထုံးများကတော့SelectedJudgmentအောက်မြန်မာပြည်ကထွက်တာပဲ။

နောက်တခါအောက်မြန်မာပြည်မှာPrintedJudgmentလည်းထွက်သေးတယ်။အောက်မြန်မာပြည်အတွက်အစောဆုံးစာအုပ်၊ Selected Judgment ဖြစ်မယ်။

Printed Judgment ပြီးရင် 1 LBR ကနေ 11 LBR အထိသွား၊ပြီးရင် 1 Rangoon ကနေ 14 Rangoon ၊ ပြီးရင် 1937 Rangoon Law Report ထိသွားမယ် ၊ ပြီးရင် 1947 Law Report သွားမယ်၊အဲဒီကနေ၁၉၉၄ထိသွားမယ်။

အောက်မြန်မာပြည်ကတဆက်တည်းသွားတယ်။ အထက်မြန်မာပြည်ပဲနဲနဲဖောက်ပါတယ်၊၁၈၉၂ကနေ၁၉၂၁အထိ။

ဆရာအကြံပြုချင်တာကတော့ဒီကနေ၁၉၄၈အထိခရီးလျှောက်သွားပါ၊၁၉၄၈ပြီးရင်၊ Rangoon Law Report ၊ အဲဒါပြီးရင် ( Rangoon Series 1 to 14 )ဖတ်ပါ၊ အဲဒါပြီးရင် LBR ဖတ်ပါ၊ အဲဒါပြီးရင် Selected Judgment ၊ အဲဒါပြီးရင် Upper Burma Ruling ကိုဖတ်ပါ။