အမှုရပ်စဲခြင်း(အပိုင်း၄)

 ဆရာကြီးဦးမြသင်ကြားပို့ချချက်များ

အမှုရပ်စဲခြင်း၊အပိုင်း၄

တရားမကျင့်ထုံးဥပဒေအမိန့်၂၂၊နည်း၂တွင်အကျုံးဝင်သောအမှုများ

မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာပထမမယားလက်ထက်၌ထွန်းကားသောအိမ်နှင့်မြေတွင်၊ထိုမယားနှင့်ရသောသားသမီးများအနက်အချို့နှင့်၎င်းတို့​၏ဖခင်ပထမမယားကွယ်လွန်ပြီးနောက်ဖခင်ကထပ်မံအိမ်ထောင်ပြုသောဒုတိယမယား၊ဒုတိယအိမ်ထောင်၌ထွန်းကားသောသမီးတို့အမွေမခွဲဘဲနေထိုင်လျက်ရှိသည်။

ဖခင်ကအမွေဆိုင်အိမ်နှင့်မြေကိုဒုတိယမယား​၏သမီးနှင့်အိမ်ထောင်ကျသောသားမက်ကိုမှတ်ပုံတင်စာချုပ်ချုပ်ဆိုရောင်းချလိုက်သဖြင့်၊ပထမမယား​၏သားသမီးများကအမွေဆိုင်ပစ္စည်းများဖြစ်ကြောင်းမြွက်ဟကြေညာပေးစေရန်နှင့်မှတ်ပုံတင်အရောင်းအဝယ်စာချုပ်ကိုပယ်ဖျက်ပေးရန်၊ဖခင်၊ဒုတိယမယား၊၎င်းတို့​၏သားသမီးနှင့်သားမက်တို့အားတရားစွဲဆိုရာ၊မူလတရားရုံးကစွဲဆိုသောအမှုမှာကာလစည်းကမ်းသတ်ကျော်လွန်ပြီဟုအကြောင်းပြကာပလပ်လိုက်သည်။

ပထမအယူခံတွင်တရားလွှတ်တော်ကမူလတရားရုံး​၏အဆုံးအဖြတ်ကိုအတည်ပြုသည်။

တရားလိုများကပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်သို့ဆက်လက်အယူခံမတင်မီ၊ဖခင်သေဆုံးသွားသဖြင့်ဒုတိယမယား(ကိုယ်တိုင်နှင့်ခင်ပွန်း​၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ဖြင့်)၎င်း​၏သမီးနှင့်သားမက်တို့အပေါ်ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်တွင်ဆက်လက်အယူခံဝင်သည်။

ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်ကအောက်ရုံးများ​၏အဆုံးအဖြတ်များကိုပယ်ဖျက်ပြီးအမှုကိုပြန်လည်စစ်ဆေးစေသည်။

အမှုတွဲမူလတရားရုံးသို့ပြန်ရောက်သည့်အခါဖခင်နေရာ၌တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်ထည့်သွင်းရန်တရားလိုဘက်မှပျက်ကွက်သည်ကိုအကြောင်းပြုပြီးမူလတရားရုံးကအောက်ပါအတိုင်းဆုံးဖြတ်သည်။

"ဤသို့ဆိုလျှင်တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ထည့်သွင်းရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်မှာအမှုတွင်တရားပြိုင်အဖြစ်ပါဝင်ပြီးဖြစ်ပေရာတရားပြိုင်ဒေါ်လှရီအားကွယ်လွန်သူဦးတင်ရွှေအတွက်တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်တသီးတခြားထည့်သွင်းရန်လိုအပ်တော့မည်မဟုတ်ချေ။တရားပြိုင်(၁)ဦးတင်ရွှေကိုမူ၊အမှုမှဖယ်ထုတ်ရန်သာဖြစ်ပေသည်။

ထို့ကြောင့်တရားပြိုင်များလျှောက်ထားသကဲ့သို့တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်ကိုမူလအမှုတွင်ထည့်သွင်းခြင်းမရှိ၍အမှုရပ်စဲကြောင်းတင်ပြချက်ကိုလက်ခံရန်အကြောင်းမပေါ်သကဲ့သို့၊ဖခင်ကွယ်လွန်ပြီးနောက်အမွေဆက်ခံမှုများပေါ်ပေါက်လာ၍၊ယခုအမှုဆက်လက်ဆောင်ရွက်မရတော့ကြောင်း၊အမွေမှုအဖြစ်ပြောင်းလဲရမည်ဖြစ်ကြောင်းတင်ပြချက်မှာလည်းလက်ခံရန်သင့်မြတ်ခြင်းမရှိချေ။

တရားလိုများသည်ဤအမှုတွင်ပင်အချင်းဖြစ်မြေနှင့်အိမ်အားအမွေဆိုင်ပစ္စည်းအဖြစ်မြွက်ဟကြေညာပေးစေလိုမှုနှင့်မှတ်ပုံတင်​အရောင်းစာချုပ်အားပယ်ဖျက်ပေးစေလိုကြောင်းသက်သာခွင့်အပြင်နောက်ဆက်တွဲသက်သာခွင့်ကိုပါထည့်သွင်းတောင်းဆိုခြင်းများပြုခွင့်ရှိနေပေသည်။သီးခြားအမွေမှုအဖြစ်တရားတထုံးစွဲဆိုရန်လိုအပ်ခြင်းမရှိချေ။

ထို့ကြောင့်တရားပြိုင်များလျှောက်ထားသောကွယ်လွန်သူဦးတင်ရွှေနှင့်စပ်လျဉ်း၍အမှုမှာရပ်စဲပြီး၊ကျန်တရားပြိုင်များအပေါ်တွင်လည်းအမှုတခုလုံးရပ်စဲသွားပြီဖြစ်၍အမှုအားပလပ်ပေးရန်လျှောက်ထားမှုအားပယ်ကြောင်းအမိန့်ချမှတ်သည်။တရားပြိုင်(၁)ဦးတင်ရွှေကွယ်လွန်ပြီးဖြစ်၍၊ဦးတင်ရွှေအားအမှုသည်အဖြစ်မှထုတ်ပယ်သည်။"

အထက်၌ကောက်နုတ်ဖော်ပြခဲ့သောပထမစာပိုဒ်ပါသုံးသပ်ချက်(နောက်ဆုံးဝါကျမှအစ)ပါအကြောင်းပြချက်များသည်၊တရားမကျင့်ထုံးဥပဒေအမိန့်၂၂၊နည်း၂ရှိအောက်ပါပြဌာန်းချက်များ(မြန်မာဘာသာပြန်ဖြစ်သည်)နှင့်အနှစ်သာရအားဖြင့်တူသည်ဟုဆိုနိုင်သည်-

"တရားလိုသို့မဟုတ်တရားပြိုင်တဦးထက်ပို၍ရှိရာတွင်၎င်းတို့အနက်တဦးဦးသေဆုံးသည့်အခါတရားစွဲဆိုခွင့်မှာကျန်တရားလိုသို့မဟုတ်တရားလိုများအတွက်သာဖြစ်စေ၊ကျန်တရားပြိုင်သို့မဟုတ်ကျန်တရားပြိုင်များအပေါ်တွင်သာဖြစ်စေကျန်ရှိလျှင်၊တရားရုံးသည်ထိုသို့ကျန်ရှိကြောင်းအမှုတွဲတွင်မှတ်သားစေ၍အမှုကိုကျန်တရားလိုသို့မဟုတ်ကျန်တရားလိုများ​၏လျှောက်ထားချက်အရဆက်လက်ဆောင်ရွက်ရမည်၊သို့မဟုတ်ကျန်တရားပြိုင်သို့မဟုတ်ကျန်တရားပြိုင်များအပေါ်ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ရမည်။"

တရားပြိုင်ဖခင်ကွယ်လွန်သောအခါအမွေဆိုင်ပစ္စည်းဖြစ်သောအချင်းဖြစ်မြေနှင့်အိမ်(အထက်ပါပစ္စည်း)ကိုဒုတိယမယားကအထိုက်အလျောက်အမွေဆက်ခံရရှိသည်ဖြစ်၍(သမီးများကအမွေရခွင့်မရှိ)တရားစွဲဆိုပိုင်ခွင့်ကျန်ရစ်သည်မှာယုံမှားဖွယ်မရှိ။

မူလတရားရုံးက"တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ထည့်သွင်းရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်မှာအမှုတွင်တရားပြိုင်အဖြစ်ပါဝင်ပြီးဖြစ်ရာ"စသည့်ပထမစာဝါကျပါဖော်ပြချက်များအရတရားရုံးသည်နည်း၂ပါ"တရားရုံးသည်ထိုသို့ကျန်ရှိကြောင်းအမှုတွဲတွင်မှတ်သားစေ၍"ဟူသောပြဌာန်းချက်အတိုင်းဆောင်ရွက်သည့်သဘောဆောင်သည်။

နည်း၂တွင်တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်ထည့်သွင်းရန်ကိစ္စမပါသဖြင့်၊တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်ကိုတသီးတခြားထည့်သွင်းရန်လိုအပ်မည်မဟုတ်ချေဟူသောကောက်ယူဆုံးဖြတ်ချက်သည်လည်းပြဌာန်းချက်နှင့်ညီညွတ်သည်။

တရားပြိုင်များဘက်မှအမှုမှာကွယ်လွန်သူဖခင်နှင့်စပ်လျဉ်း၍အမှုတမှုလုံးရပ်စဲသွားပြီဖြစ်၍အမှုကိုပလပ်ပေးရန်လျှောက်ထားချက်ကိုမူလတရားရုံးကပလပ်ခြင်း(ပယ်ခြင်းမဟုတ်နိုင်)သည်မှန်ကန်သည်။

အမိန့်၂၂၊နည်း၂၌အကျုံးဝင်သောကိစ္စတွင်အမှုရပ်စဲခြင်းဟူ၍လုံးဝမရှိ။

အမိန့်၂၂၊နည်း၃(၂)နှင့်အမိန့်၂၂၊နည်း၄(၃)တွင်အကျုံးဝင်သောကိစ္စများတွင်သာလျှင်အမှုရပ်စဲခြင်းပေါ်ပေါက်နိုင်သည်။

အမိန့်၂၂နည်း၂နှင့်သက်ဆိုင်သောအမှုတွင်လျှောက်လွှာတင်ရန်လိုသလား

လျှောက်လွှာကိုရုံးခွန်ထမ်းဆောင်ရန်လိုသလား

အမှုစွဲဆိုထားစဉ်အတွင်းတရားလိုသို့မဟုတ်တရားပြိုင်တဦးကွယ်လွန်သွားရာ၌တရားစွဲဆိုခွင့်မှာကျန်ရစ်သောတရားလို၊တရားလိုများအတွက်သာလျှင်ကျန်ရစ်လျှင်သို့မဟုတ်ကျန်ရစ်သောတရားပြိုင်၊တရားပြိုင်များအပေါ်တွင်သာကျန်ရစ်လျှင်၊ထိုအချက်ကိုရေးမှတ်နိုင်ရန်တင်သောလျှောက်လွှာတွင်ရုံးခွန်ထမ်းဆောင်ရန်မလို၊အသိပေးစာတင်လျှင်ပင်လုံလောက်သည်ဟု၊ AIR 1956 Mys 60 ( 1 ) စီရင်ထုံးတွင်အောက်ပါအတိုင်းထုံးဖွဲ့ပြဆိုထားသည်-

" Civil P . C . ( 5 of 1908 ) , O . 22 R  . 2 - Necessity of application with sufficent stamp affixed . No application ( requiring sufficient stamp ) is necessary to bring on record the legal representative of a deceased applicant or respondent when there are more than one and when the right to sue survives to the surviving appellant or appellants alone or against the surviving respondent or respondents alone . A memo filed in this respect is sufficient. "