နှင်တဲ့ဒီကရီကိုအတည်ပြုရာတွင်

ဆရာကြီးဦးမြသင်ကြားပို့ချချက်များ

နှင်တဲ့ဒီကရီကိုအတည်ပြုတဲ့နေရာမှာမဆိုင်တဲ့လူကိုဆွဲထုတ်မိလို့ရှိရင်၊အဲဒီလူကမဆိုင်ပဲနဲ့ဘီလစ်လုပ်တဲ့သူကဆွဲထုတ်ခြင်းကိုခံရတာ။ဒီနေရာကိုပြန်ထားပေးပါဆိုပြီးတရားမကျင့်ထုံးအမိန့်၂၁၊နည်း၁၀၀အရပြန်လျှောက်ခွင့်ရှိပါတယ်။အဲဒီလိုတရားရှုံးမဟုတ်တဲ့လူကလျှောက်တဲ့လျှောက်လွှာကိုလက်ခံရရှိတဲ့တရားသူကြီးကဘာလုပ်ရမှန်းမသိဖြစ်နေတယ်။အဲဒီလျှောက်လွှာကိုဇာရီမှုမှာလုပ်ရမှာလား။တရားမကြီးမှုလုပ်ရမှာလား။တရားမသေးမှုပဲဖွင့်လို့ရမှာလား။မဝေခွဲတတ်ဖြစ်နေတယ်။

ဇာရီမှုမှာခင်ဗျားတို့အခေါ်တတိယပါတီလို့ခေါ်မလား၊ ကြားလူလို့ခေါ်မလား။အမှုမှာတရားရှုံးလည်းမဟုတ်၊တရားနိုင်လည်းမဟုတ်တဲ့လူကိုဇာရီမှုမှာဆုံးဖြတ်လို့မရပါဘူးလို့စီရင်ထုံးတော်တော်များများနဲ့လုပ်ခဲ့ရပါတယ်။

၁၉၈၄ခုနှစ်မြန်မာနိုင်ငံတရားစီရင်ထုံးစာမျက်နှာ၂၂၉မှာ၊မန္တလေးတရားရုံးချုပ်ကကျကျနနလုပ်ခဲ့ပါတယ်။စီရင်ထုံးတွေထဲက ဦးကိုရင်စီရင်ထုံးဟာအမြင်သာဆုံးပါပဲ။

ဥပဒေမှာလည်းတိတိကျကျမှရေးမထားပဲ၊ဇဝေဇဝါဖြစ်လောက်ပါတယ်၊တရားရုံးကအပ်ဝရမ်းထုတ်လိုက်တယ်၊သွားပြီးတော့နှင်တယ်၊ရန်ကုန်ကအခေါ်အဝေါ်"တတိယပါတီ"လို့ခေါ်တဲ့လူကခုခံတယ်၊ဘီးလစ်ကအဲဒီအခါမှာမအပ်ပဲနဲ့ရုံးကိုဝရမ်းပြန်သွင်းတယ်၊ဝရမ်းအတည်မဖြစ်ပါဘူး။

တချိန်တည်းမှာပဲတရားနိုင်က၊ဒီလူဟာတရားရှုံးမြှောက်ပေးနေတဲ့လူ၊တရားရှုံးရဲ့ဘက်တော်သား၊ဒါကြောင့်သူ့ကိုတရားရှုံးလိုနှင်ပေးပါလို့လျှောက်တယ်၊အမိန့်၂၁၊နည်း၉၇နဲ့လျှောက်ပါတယ်။အဲဒီလျှောက်တာကို #ဇာရီမှုမှာပဲလုပ်ရမှာပါ။သူဟာတရားရှုံးလည်းမဟုတ်၊တရားနိုင်လည်းမဟုတ်တဲ့တတိယပါတီပဲ၊ဒါကြောင့်ပုဒ်မ၄၇နဲ့အကျုံးမဝင်ဘူး။

ပုဒ်မ၄၇ဆိုတာတရားရှုံးတရားနိုင်တွေနဲ့ပဲပတ်သက်တာ၊ ဒါကြောင့်ဇာရီမှုမှာလုပ်လို့ရှိရင်ဦးကိုရင်စီရင်ထုံးနဲ့မဆန့်ကျင်ဘူးလားလို့၊မေးစရာပေါ်လာပါတယ်။ပြန်စဉ်းစားကြည့်ရင်တရားနိုင်ကဒီလူကိုတရားရှုံးရဲ့လူလို့ပြောနေတာ၊တနည်းအားဖြင့်တရားရှုံးကိုယ်စားခုခံနေတာလို့တရားနိုင်ကပြောနေတာ။

တရားရှုံးကိုယ်စားခုခံတာဟုတ်မဟုတ်စဉ်းစားတဲ့ကိစ္စမှာ၊တရားရှုံးနဲ့တရားနိုင်အကြားဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ပြဿနာဖြစ်တဲ့အတွက်၊ဇာရီမှုမှာပဲလုပ်ရမှာပါ၊ဒါကြောင့်နည်း၉၇နဲ့လျှောက်တဲ့ကိစ္စဟာသီးခြားအမှုဖွင့်စရာမလိုပဲ၊ဇာရီမှာပဲဆက်လုပ်သွားရမှာပါ။

စောစောကပြဿနာကိုစဉ်းစားမယ်ဆိုရင်၊နည်း၁၀၀နဲ့လျှောက်ကတည်းကတရားရှုံးနဲ့မပတ်သက်ပါဘူးလို့ပြောရမှာပဲ၊တရားရှုံးနဲ့ပတ်သက်ပါတယ်ဆိုရင်တော့သူ့ကိုဆွဲထုတ်တာမှန်နေပြီပဲ။

နည်း၁၀၀အရလျှောက်တဲ့အခါမှာ၊ကျွန်တော်ဟာကျွန်တော့်အခွင့်အရေးနဲ့လက်ရှိဖြစ်နေတာပါလို့ပြောရတော့မယ်။အင်္ဂလိပ်လိုကျတော့ on his own account ဆိုတာ၊ on his own right နဲ့အတူတူပဲ။

မိမိကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေး၊တရားရှုံးနဲ့မပတ်သက်တဲ့အတွက်ပုဒ်မ၄၇နဲ့အကျုံးမဝင်တော့ဘူး၊ဒါကြောင့်ဇာရီမှုနဲ့အကျုံးမဝင်တော့ဘူး၊တရားမကြီးမှုသော်လည်းကောင်း၊တရားမအထွေထွေမှုသော်လည်းကောင်းဖွင့်ရတော့မယ်၊အခုတော့တရားမအထွေထွေမှုလို့ပြောင်းခေါ်တယ်၊ဟိုတုန်းကတရားမသေးမှုလို့ပဲခေါ်ကြတာ။

ဒါကြောင့်အမိန့်၂၁၊နည်း၁၀၀အရလျှောက်တဲ့လျှောက်လွှာဟာ၊အထွေထွေအမှုဖွင့်ရမှာပါ။ယာယီတားဝရမ်းထုတ်တဲ့ကိစ္စကလွဲရင်၊တရားမအထွေထွေမှုဖွင့်ရမှာချည်းပဲ။ယာယီတားဝရမ်းကိုသာတရားမကြီးမှုမှာစဉ်းစားပါဆိုပြီး၊တရားရုံးများလက်စွဲမှာအတိအလင်းဆိုထားလို့အမှုသေးမဖွင့်ပါဘူး။

1958BLR(HC)252အမှုမှာ၊တရားရှုံးလည်းမဟုတ်၊သူ့အခွင့်အရေးကိုဆက်ခံသူလည်းမဟုတ်တဲ့သူက၊ပစ္စည်းပေးအပ်ခြင်းကိုခုခံတားဆီးနှောင့်ယှက်တဲ့အတွက်မြို့နယ်တရားရုံး(ဇာရီရုံး)ကတရားမကျင့်ထုံးဥပဒေအမိန့်၂၁၊နည်း၉၇အရတရားနိုင်ရဲ့လျှောက်ထားချက်အရခုခံတားဆီးနှောင့်ယှက်တဲ့သူတွေအပေါ်စုံစမ်းစစ်ဆေးမယ်လို့အမိန့်ချပါတယ်။

ဒီအမိန့်ကိုခရိုင်တရားမရုံးမှာအယူခံဝင်တဲ့အခါ၊ခရိုင်တရားမရုံးကအောက်ရုံးအမိန့်ကိုပယ်ဖျက်လိုက်လို့၊တရားလွှတ်တော်ကမြို့နယ်တရားရုံးရဲ့အမိန့်ကိုခရိုင်တရားမရုံးမှာအယူခံဝင်ခွင့်မရှိတဲ့အကြောင်းဆုံးဖြတ်ပါတယ်။

အမိန့်၂၁နည်း၁၀၃အရစွဲဆိုတဲ့အမှုမှာချမှတ်တဲ့အပြီးသတ်ဆုံးဖြတ်ချက်ကို၊ အယူခံဝင်ခွင့်မရှိဘူးလို့လုံးဝမဆုံးဖြတ်ပါဘူး။နည်း၉၇အရချမှတ်တဲ့အမိန့်ကိုအယူခံဝင်ခွင့်မရှိတဲ့အကြောင်းဆုံးဖြတ်ခြင်းသာဖြစ်ပါတယ်။

စီရင်ထုံးမှာဆုံးဖြတ်ချက်ငါးရပ်ချမှတ်ပါတယ်၊ပထမဆုံးဖြတ်ချက်လေးရပ်မှာ၊နည်း၁၀၃ကိုလုံးဝရည်ညွှန်းထားခြင်းမရှိပါဘူး။တရားမကျင့်ထုံးဥပဒေစီရင်ထုံးပေါင်းချုပ်(၁၉၉၄ခုနှစ်ထုတ်)ကော်လံ၉၉၇-၉၉၈မှာဖော်ပြပြီးဖြစ်လို့ဒီဆုံးဖြတ်ချက်တွေကိုမဖော်ပြတော့ပါဘူး။

ဆုံးဖြတ်ချက်ငါးကဒီလိုဖြစ်ပါတယ်-

" (၅)အမိန့်၂၁၊နည်း၁၀၃တွင်နည်း၉၈အရအမိန့်ချမှတ်ခြင်းခံရသောတရားရှုံးမဟုတ်သူအမှုသည်တဦးဦးသည်၊အခင်းဖြစ်ပစ္စည်းကိုမိမိလောလောဆယ်ဆယ်လက်ရောက်ရယူခွင့်ရှိကြောင်းအခိုင်အမာပြဆိုရန်တရားစွဲဆိုနိုင်သည်ဟုပြဌာန်းထားသဖြင့်၊အမိန့်၂၁၊နည်း၉၈အရချမှတ်သောအမိန့်ကိုအယူခံဝင်ခွင့်မရှိ။သို့ရာတွင်ထိုအမှု​၏ရလဒ်ကိုအထောက်အထားပြု၍အဆိုပါအမိန့်သည်အပြီးသတ်အတည်ဖြစ်သည်။"

ဒီထုံးဖွဲ့ချက်အရဆိုရင်နည်း၉၈အရချမှတ်တဲ့အမိန့်ကိုအယူခံဝင်ခွင့်မရှိဘူးလို့နည်း၁၀၃ကိုရည်ညွှန်းဆုံးဖြတ်ခြင်းသာဖြစ်ကြောင်းမြင်သာပါတယ်။

1997BLR97(ဒေါ်မြသိန်းပါ၃ နှင့် ဒေါ်တင်တင်မာပါ၅)အမှုမှာ၊ ၁၉၅၈ခုနှစ်စီရင်ထုံးကိုရည်ညွှန်းပြီး၊ဒီလိုထုံးဖွဲ့ပါတယ်-

"တရားနိုင်ကအချင်းဖြစ်ပစ္စည်းကိုလက်ရောက်ရယူရာ၌၊တရားရှုံး(သို့မဟုတ်)ပစ္စည်းလက်ရှိဖြစ်သူတစုံတဦးကခုခံတားဆီးနှောင့်ယှက်ကြောင်း၊တရားမကျင့်ထုံးဥပဒေအမိန့်၂၁၊နည်း၉၇အရလျှောက်ထားရာတွင်၊တရားရုံးကစုံစမ်းစစ်ဆေးမည်ဖြစ်ကြောင်းချမှတ်သည့်အမိန့်ကိုအယူခံဝင်ခွင့်မရှိပေ။ပြင်ဆင်မှုဝင်ရောက်ရမည့်အစားအယူခံဝင်ရောက်ခြင်းမှာမှားယွင်းသည်။"

ပုဒ်မ၂(၂)မှာပုဒ်မ၄၇မှာအကျုုံးဝင်တဲ့ပြဿနာတရပ်ရပ်ရဲ့အဆုံးအဖြတ်ကိုရည်ညွှန်းထားပါတယ်။အဲဒီပြဿနာတွေက၊ဒီကရီကိုအတည်ပြုခြင်း၊ဒီကရီအရပေးဆပ်ခြင်းနဲ့ဒီကရီကိုကျေအေးပြေငြိမ်းအောင်ပြုခြင်းတို့ဖြစ်တယ်။ဒီပြဿနာတရပ်ရပ်နဲ့ပတ်သက်ပြီးတရားနိုင်နဲ့တရားရှုံးတို့(ထိုသူတို့ရဲ့အခွင့်အရေးဆက်ခံသူများလည်းပါဝင်ပါတယ်)အချင်းချင်းအငြင်းပွားမှုဖြစ်ရမယ်။ဒီအထိနားမလည်စရာမရှိပါဘူး။

ပုဒ်မ၂(၂)မှာပါတဲ့ " any question within S . 47 " (ပုဒ်မ၄၇၌အကျုံးဝင်သောပြဿနာတရပ်ရပ်)ဆိုတာ၊တရားနိုင်နဲ့တရားရှုံး(သူတို့ရဲ့အခွင့်အရေးဆက်ခံသူများလည်းပါဝင်သည်)တို့အကြားပေါ်ပေါက်တဲ့ပြဿနာသုံးရပ်အနက်တရပ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။

ပြဌာန်းချက်မှာ question ပြဿနာကိုသာရည်ညွှန်းပါတယ်။အမှုသည်တွေကိုမရည်ညွှန်းသည်မှာမှန်သော်လည်း၊ပြဌာန်းချက်တရပ်ကိုစကားစပ်အရဖတ်ပါမှပြည့်စုံတဲ့အဓိပ္ပာယ်ရရှိပါတယ်။ပုဒ်မ၂(၂)မှာပုဒ်မ၄၇ကိုရည်ညွှန်းထားပါတယ်။ပုဒ်မ၄၇မှာအမှုသည်တွေဟာဘယ်သူဘယ်ဝါဆိုတာပါပြီးဖြစ်ပါတယ်။ဒါကြောင့်ပုဒ်မ၂(၂)မှာပါတဲ့ပြဿနာဟာပုဒ်မ၄၇မှာရည်ညွှန်းတဲ့အမှုသည်အချင်းချင်းမှာပေါ်ပေါက်တဲ့ပြဿနာဖြစ်တယ်ဆိုတာရှင်းပါတယ်။

1984BLR229(ဦးကိုရင် နှင့် မောင်ရဲမြင့်)အပါအဝင်၊စီရင်ထုံးအများအပြားကဇာရီမှုမှာဘယ်သူတွေအချင်းချင်းအကြားအငြင်းပွားမှုကိုဆုံးဖြတ်ရမယ်ဆိုတာတညီတညွတ်တည်းညွှန်ပြပါတယ်။

ဒါပေမယ့်ခြွင်းချက်တခုတော့ရှိပြန်ပါတယ်။ကြားလူ(တတိယပုဂ္ဂိုလ်)ကအပ်ဝရမ်းကိုခုခံတားဆီးနှောင့်ယှက်လို့တရားနိုင်ကနည်း၉၇အရအရေးယူပေးဖို့လျှောက်ထားတဲ့ကိစ္စကိုတရားမအထွေထွေမှုသီးခြားမဖွင့်ပဲဇာရီမှုမှာပဲစုံစမ်းဆုံးဖြတ်ပါတယ်။

တရားနိုင်ရဲ့လျှောက်ထားချက်အရစုံစမ်းမယ်လို့ချမှတ်တဲ့အမိန့်ဟာကြားလူအပေါ်ချမှတ်တဲ့အမိန့်ဖြစ်တဲ့အပြင်၊ဘယ်သူရဲ့အခွင့်အရေးကိုမှအပြီးအပြတ်အဆုံးအဖြတ်မပေးသေးတဲ့အတွက်ပုဒ်မ၂(၂)မှာအကျုံးမဝင်နိုင်တာမြင်သာလှပါတယ်။

ဒီအမိန့်ကိုမပြောနဲ့စုံစမ်းမှုပြီးတဲ့အခါကြားလူအပေါ်နည်း၉၈အရချမှတ်တဲ့အမိန့်ကိုပဲဖြစ်ဖြစ်၊နည်း၉၉အရလျှောက်လွှာကိုပလပ်တဲ့အမိန့်ကိုပဲဖြစ်ဖြစ်၊#အယူခံဝင်ခွင့်မရှိပါဘူး။အယူခံဝင်ခွင့်မရှိကြောင်းတရားလွှတ်တော်ကခရိုင်တရားရုံးရဲ့အမှားကို1958 BLR ( HC ) 252အမှုမှာပြတ်ပြတ်သားသားထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။

ဇာရီမှုမှာတရားနိုင်နဲ့တရားရှုံးတို့အကြားအငြင်းပွားတဲ့ပြဿနာနဲ့ပတ်သက်ပြီးချမှတ်တဲဲ့အမိန့်တွေအပေါ်အယူခံဝင်ခွင့်နဲ့ပတ်သက်ပြီးအချုပ်မှတ်ထားရမဲ့ပထမအချက်က၊အမိန့်မှာပါတဲ့အမှုသည်တွေဟာတရားနိုင်နဲ့တရားရှုံးများ(၎င်းတို့​၏အခွင့်အရေးကိုဆက်ခံသူများလည်းပါဝင်သည်)ဖြစ်ရပါမယ်။အပြီးအပြတ်အဆုံးအဖြတ်ပေးတဲ့အငြင်းပွားမှုဟာဒီကရီအတည်ပြုခြင်းအပါအဝင်ပုဒ်မ၄၇မှာအကျုံးဝင်တဲ့ပြဿနာတရပ်ရပ်ဖြစ်ရပါမယ်။စောစောကဆွေးနွေးပြီးဖြစ်တဲ့တုတ်ထမ်းငြင်းရမဲ့ကိစ္စကိုသတိရအောင်ပြန်ပြီးပြောဖို့လိုလာပါတယ်။

တရားရှုံးပိုင်ပစ္စည်းကိုလေလံတင်တဲ့အခါ၊#တရားနိုင်ကိုယ်တိုင်ကဝယ်ယူပြီးနည်း၉၅အရလက်ရောက်ပေးအပ်ဖို့၊လျှောက်ထားရာမှာဇာရီရုံးကလက်ရောက်ပေးအပ်ဖို့ငြင်းရင်၊ဒီအမိန့်ကိုအယူခံဝင်ခွင့်မရှိရဘူးလို့ 1950  BLR ( H.C.) 19 ( D.B )အမှုမှာထုံးဖွဲ့ထားပါတယ်။ #လက်ရောက်ပေးအပ်ရမဲ့ကိစ္စဟာဒီကရီအတည်ပြုခြင်းနဲ့မဆိုင်တဲ့အတွက် #ပုဒ်မ၄၇မှာအကျုံးဝင်တဲ့ပြဿနာနဲ့မသက်ဆိုင်ဘူးလို့အကြောင်းပြပါတယ်။

ဒီပြဿနာကို 8 Ran. 162 ( D.B )အမှုမှာဆုံးဖြတ်ပါလျက်နဲ့၊1950 BLR( H.C.)19 ( D.B )အမှုမှာဇာရီရုံးရဲ့အမိန့်ကိုခရိုင်တရားမရုံးမှာအယူခံဝင်ခဲ့တာဟာလည်းမမှားသင့်တဲ့အမှားတခုပါပဲ။

ဒီအမှားတွေကိုစုစည်းပြီးဖော်ထုတ်ပြရတဲ့ရည်ရွယ်ချက်ဟာဒီအမှားမျိုးနဲ့အမှုသည်တွေနစ်နာရခြင်းမှသက်သာရာရစေလို့ဖြစ်ပါတယ်။