တရားမကျင့်ထုံးအမိန့်၂၂ပါပြဌာန်းချက်၊၂၀၀၄ မတစ ၁၁၂

ဆရာကြီးဦးမြသင်ကြားပို့ချချက်များ

တရားမကြီးမှုတွင်သော်၎င်း၊အယူခံမှုတွင်သော်၎င်း၊အမှုသည်တဦးဦးသေဆုံးပြီးနောက်၊၎င်း၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်များကိုအမှုသည်အဖြစ်အချိန်မီထည့်သွင်းခြင်းမပြုပါက၊စွဲဆိုသောအမှုသည်ထိုသေဆုံးသူနှင့်ပတ်သက်၍ရပ်စဲသည်ဆိုသောတရားမကျင့်ထုံးအမိန့်၂၂ပါပြဌာန်းချက်များမှာမည်သည့်အချိန်၌သက်ဆိုင်ပါသလဲ ?

—————————————-

အထက်ဖော်ပြပါဥပဒေပြဿနာကိုမဆွေးနွေးမီ၊တရားရေးအကြံပေးအကူအညီဖြင့်တရားစီရင်သောစနစ်၏ဆိုးကျိုးကိုဖော်ပြလိုသည်။

တရားစီရင်ရာတွင်၊စီရင်ထုံး၌ဖော်ပြသည့်စာအရေးအသားများလွဲမှားနေခြင်းသည်၊တရားရေးအကြံပေးစနစ်ဖြင့်တရားစီရင်သောစနစ်​၏ဆိုးကျိုးကိုဖွင့်လှစ်ပြရာရောက်သည်။

တရားစီရင်သည့်တရားသူကြီးတို့သည်၊အမှုတွဲကိုစလယ်ဆုံးဖတ်ကြည့်ဖြစ်သည်မဟုတ်။

လျှောက်လဲချက်ကြားနာရာ၌နှစ်ဖက်ရှေ့နေတို့​၏တင်ပြချက်များကိုနားထောင်ပြီးနောက်၊တရားရေးအကြံပေး​၏ဆွေးနွေးတင်ပြချက်ကိုနားထောင်ကာအဖြေပေးသည်။

တရားရေးအကြံပေးရေးပေးထားသောစီရင်ချက်မူကြမ်းကိုဖတ်၊ပြင်လိုကပြင်သည်။

စီရင်ချက်အချောကိုလက်မှတ်ထိုးပြီးစီရင်ချက်ချမှတ်သည်။

အမှုတွဲကိုပြည့်ပြည့်စုံစုံဖတ်ခြင်း၊ကိုယ်တိုင်စီရင်ချက်ရေးခြင်းမပြုသဖြင့်၊စီရင်ချက်တွင်အမှားအမျိုးမျိုးရှိတတ်သည်။

ဥပဒေနှင့်မညီသောသုံးသပ်ချက်များပါသောစီရင်ထုံးများလည်းရှိသည်။

(ဥပဒေပြဿနာအဖြာဖြာစာအုပ်စာမျက်နှာ၂၅တွင်၊ 1992 BLR 169 ( FB )အမှု၌ထုံးဖွဲ့ချက်သည်၊ကိုးကားသောဥပဒေနှင့်မညီကြောင်းဆွေးနွေးပြထားသည်။)

အရည်အချင်းမပြည့်မီသူရေးသောစီရင်ချက်မူကြမ်းကိုစေ့စေ့စပ်စပ်ဖတ်ရန်ပျက်ကွက်သောရုံးထိုင်တရားသူကြီးများက၊တရားရေးအကြံပေးအပေါ်လုံးဝဥဿုံမှီခိုခြင်း​၏အနိဌာရုံများဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင်အဆင့်မြင့်ဆုံးတရားရုံးဖြစ်သောဗဟိုတရားရုံးနှင့်တရားရုံးချုပ်တို့တွင်တာဝန်ထမ်းဆောင်ကြသောတရားရေးအကြံပေးတို့သည်ယုတ်စွအဆုံးယခင်ဝါရင့်ခရိုင်တရားမနှင့်စက်ရှင်တရားသူကြီးများကဲ့သို့၊အရည်အချင်းပြည့်မီသူများဖြစ်သင့်သည်။

ဖြစ်နိုင်လျှင်၊ယခင်တရားလွှတ်တော်တရားဝန်ကြီးများကဲ့သို့အရည်အချင်းရှိသူများဖြစ်သင့်သည်။

ဗဟိုတရားရုံးနှင့်တရားရုံးချုပ်တို့ကိုတည်ထောင်သောအခါ၊ယခင်တရားလွှတ်တော်ချုပ်နှင့်တရားလွှတ်တော်ကဲ့သို့ဝါရင့်ရှေ့နေရှေ့ရပ်များ​၏အကူအညီကိုမရနိုင်တော့။

ယခင်တရားလွှတ်တော်ချုပ်၌၊အချို့အမှုများတွင်နှစ်ဘက်မှလိုက်ပါသောရှေ့နေများနှစ်ဦးထက်ပို၍ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်ကိုစီရင်ထုံးများ၌တွေ့မြင်နိုင်သည်။

၎င်းတို့သည်ဝါရင့်ရှေ့နေများဖြစ်ကြသည်။

ဗဟိုတရားရုံးနှင့်တရားရုံးချုပ်လက်ထက်တွင်ရှေ့နေများထံမှအကူအညီရနိုင်မှုမှာသိသိသာသာလျော့နည်းသွားသည်။

ယခင်တရားလွှတ်တော်ချုပ် 1951 BLR ( SC ) 158 အမှုတွင်၊အယူခံတရားလို​၏ရှေ့နေကိုးကားသောစီရင်ထုံးများကို၊တရားလွှတ်တော်ချုပ်ကဖော်ပြဆွေးနွေးထားသည်ကိုကြည့်ပါ။

ထိုစီရင်ထုံးများပါထုံးဖွဲ့ချက်များသည်၊တရားလွှတ်တော်ချုပ်​၏ထုံးဖွဲ့ချက်များဖြစ်လာသည်အထိအကျိုးရှိခဲ့သည်။

ဟိုက်ကုတ်လွှတ်တော်သည်၊ 1940 RLR 826 ( DB )အမှု၌၊အယူခံတရားလိုရှေ့နေတင်ပြသောစီရင်ထုံးများတွင်ထုံးဖွဲ့ထားသည့်အတိုင်းဆုံးဖြတ်ပြီး၊အယူခံတရားလိုဘက်ကိုအနိုင်ပေးခဲ့သည်။

အဆိုပါအမှုနှစ်မှု(အယူခံတရားလိုရှေ့နေမှာ P. K. Basu တဦးတည်းဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရသည်)မှာကဲ့သို့၊အဆင့်မြင့်စီရင်ချက်ချမှတ်နိုင်ရန်၊တရားရေးအကြံပေးတို့သည်ဥပဒေအရာတွင်မြင့်မားရန်လိုသည်မှာပြောရန်မလိုမြင်သာသည်။

လက်တွေ့တွင်မူပြောင်းပြန်ဖြစ်သွားသည်။

သို့ဖြစ်၍ဗဟိုတရားရုံးနှင့်တရားရုံးချုပ်တို့​၏စီရင်ထုံးများသည်၊ယခင်တရားလွှတ်တော်ချုပ်ကိုပင်မဆိုထားဘိ၊ယခင်တရားလွှတ်တော်အဆင့်ကိုပင်မမီကြောင်း၊စီရင်ထုံးများကိုလေ့လာခြင်းဖြင့်သိနိုင်ပါသည်။

စီရင်ထုံးများကိုလေ့လာသောရှေ့နေများကိုယ်တိုင်သိနိုင်ပါသည်။

အကြောင်းရင်းကိုဖော်ထုတ်ခြင်းဖြင့်အကျိုးမရှိနိုင်ပါ။ခေတ်မီတိုးတက်သောနိုင်ငံတော်သစ်ကြီးကိုတည်ထောင်ရာ၌၊တရားစီရင်ရေး​၏ကဏ္ဍမြင့်မားရန်လိုမည်ဖြစ်ရာ၊အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံများယုတ်စွအဆုံးစင်္ကာပူ၊ဟောင်ကောင်၊မလေးရှားနိုင်ငံများရှိအဆင့်မြင့်တရားရုံးများ​၏အဆင့်ကိုမီရန်ကြိုးပမ်းရမည်ဖြစ်၍အထောက်အကူရနိုင်ရန်၊မြန်မာနိုင်ငံ​၏တရားစီရင်ရေးကိုကနဦးစောကြောကြရန်ဆွေးနွေးခြင်းဖြစ်ပါသည်။

————————————————

တရားရေးအကြံပေးစနစ်ဖြင့်တရားစီရင်ခြင်း၏ဆိုးကျိုးကို၊2004 BLR 112 စီရင်ထုံးတွင်တွေ့မြင်နိုင်သည်။

2004 BLR 112 

ဒေါ်မြင့်မြင့်မေ(ကွယ်လွန်သူမိုဟန်ဒတ်စ်(ခ)ဦးမောင်ဟန်၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်)

                          နှင့်

၁။စီဗားရာဂျ်(ခ)ဦးမောင်ကြီး

၂။ကူစ်လာကူမာရီ(ခ)ဒေါ်တင်တင်လှ

—————————————-

ကူစ်လာကူမာရီ(ခ)ဒေါ်တင်တင်လှ

                       နှင့်

၁။စီဗားရာဂျ်(ခ)ဦးမောင်ကြီး

၂။ဒေါ်မြင့်မြင့်မေ(ကွယ်လွန်သူမိုဟန်ဒတ်စ်(ခ)ဦးမောင်ဟန်၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်

တရားရုံးချုပ်၊ဒုတိယတရားသူကြီးချုပ်ဦးသိန်းစိုးတရားသူကြီးများဖြစ်ကြသောဒေါက်တာတင်အောင်အေးနှင့်ဦးတင်အေးတို့ရှေ့တွင်

အမှုဇာတ်လမ်းအကျဉ်းချုပ်မှာအောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

ရန်ကုန်တိုင်းသင်္ကန်းကျွန်းမြို့နယ်တွင်နေထိုင်သောဟိန္ဒူဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အမ်ဗွီဒေးမားနှင့်ဒေါ်အင်န်အမားတို့ကွယ်လွန်ချိန်တွင်စီဗားရာဂျ်(ခ)ဦးမောင်ကြီး၊ဒေါ်ဆရမ်ဝါသီးအမား၊အာသာလက်ချ်မီးဟူသည့်သားသမီးများကျန်ရစ်ခဲ့သည်။

ဒုတိယသားသီယာရာဂျန်(ခ)ဦးမောင်မောင်သည်၁၉၅၀ပြည့်နှစ်တွင်လူပျိုကြီးဘဝဖြင့်ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး၊အာသာလက်ချ်မီးသည်၁၉၅၁ခုနှစ်တွင်အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့အပြီးအပိုင်ထွက်ခွါသွားခဲ့သည်။

ဒေါ်ဆရမ်ဝါသီးအမားသည်ဦးဗွီနိုင်ရကွန်းနှင့်အိမ်ထောင်ကျပြီး၊ဥမ္မာဒါနီး၊မိုဟန်ဒတ်(စ်)ဦးမောင်ဟန်၊ဦးဘီဂျေဆန်ကား၊အလ်ဒါနီ(ခ)ဒေါ်လှဝင်း၊ကူစ်လာကုမာရီ(ခ)ဒေါ်တင်တင်လှတို့ကိုမွေးဖွားခဲ့သည်။

ဒေါ်ဆရမ်မာသီးအမားသည်၁၉၅၆ခုနှစ်တွင်၎င်း၊ဥမ္မာဒါနီးသည်၆-၄-၉၇နေ့တွင်၎င်း၊မိုဟန်ဒတ်စ်(ခ)ဦးမောင်ဟန်သည်၁၁-၁၁-၉၉နေ့တွင်၎င်း၊ကွယ်လွန်ပြီးမိုဟန်ဒတ်စ်(ခ)ဦးမောင်ဟန်တွင်ဇနီးဒေါ်မြင့်မြင့်မေကျန်ရစ်သည်။

ဦးဘီဂျေဆန်ကာသည်၉-၃-၈၇နေ့တွင်၎င်း၊အလီဒါနီ(ခ)ဒေါ်လှဝင်းသည်၁၄-၄-၉၈နေ့တွင်၎င်းအသီးသီးကွယ်လွန်ကြသည်။

ယခုအခါတွင်အသက်ရှင်လျက်ရှိပြီးအမွေဆက်ခံခွင့်ရှိသူတို့မှာစီဗားရာဂျ်(ခ)ဦးမောင်ကြီး၊ဒေါ်မြင့်မြင့်မေ၊ကူစ်လာကုမာရီ(ခ)ဒေါ်တင်တင်လှတို့ဖြစ်ကြောင်း၊တရားလိုဒေါ်မြင့်မြင့်မေသည်အမွေပုံပစ္စည်းများ၏၃ပုံ၁ပုံဝေစုရထိုက်ကြောင်းအဆိုပြု၍၊ရန်ကုန်တိုင်းတရားရုံး၊တရားမကြီးမှုအမှတ်၄၆၇/၂၀၀၂တွင်၊(ဒေါ်မြင့်မြင့်မေ နှင့် စီဗားရာဂျ်(ခ)ဦးမောင်ကြီးပါ၂)တရားစွဲဆိုသည်။

————————-

မိုဟန်ဒတ်စ်(ခ)ဦးမောင်ဟန်သည်၊၁၁-၁၁-၉၉နေ့တွင်ကွယ်လွန်။(စာ-၁၁၆)

မိုဟန်ဒတ်စ်(ခ)ဦးမောင်ဟန်တွင်ဇနီးဒေါ်မြင့်မြင့်မေကျန်ရစ်။(စာ-၁၁၆)

—————-

ဒေါ်မြင့်မြင့်မေက၂၀၀၂ခုနှစ်တွင်တရားစွဲဆိုသည်။

——————

တရားမကြီးမှုတွင်တရားလိုဒေါ်မြင့်မြင့်မေဟုသာဖော်ပြပါရှိသည်။

——————

အထူးခုံရုံးစီရင်ချက်တွင်ဒေါ်မြင့်မြင့်မေ(ကွယ်လွန်သူမိုဟန်ဒတ်စ်(ခ)ဦးမောင်ဟန်၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်ဟုဖော်ပြပါရှိသည်။

———————

ဒေါ်မြင့်မြင့်မေကစီဗားရာဂျ်(ခ)ဦးမောင်ကြီးတို့အပေါ်ရန်ကုန်တိုင်းတရားရုံးတွင်၂၀၀၂ခုနှစ်တရားမကြီးမှုအမှတ်၄၆၇ကိုစွဲဆိုခြင်းမပြုမီကပင်၊ဒေါ်မြင့်မြင့်မေ၏ခင်ပွန်းမိုဟန်ဒတ်စ်(ခ)ဦးမောင်ဟန်သည်၁၁-၁၁-၉၉ရက်နေ့ကတည်းကကွယ်လွန်ပြီးဖြစ်သည်။

တရားမကြီးမှုတွင်သော်၎င်း၊အယူခံမှုတွင်သော်၎င်း၊အမှုသည်တဦးဦးသေဆုံးပြီးနောက်၊၎င်း၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်များကိုအမှုသည်အဖြစ်အချိန်မီထည့်သွင်းခြင်းမပြုပါက၊စွဲဆိုသောအမှုသည်ထိုသေဆုံးသူနှင့်ပတ်သက်၍ရပ်စဲသည်ဆိုသောတရားမကျင့်ထုံးအမိန့်၂၂ပါပြဌာန်းချက်များမှာစွဲဆိုသည့်တရားမကြီးမှု၊သို့မဟုတ်အယူခံမှုကြားနာဆဲအချိန်၌အမှုသည်တဦးဦးသေဆုံးသည့်ကိစ္စနှင့်သာသက်ဆိုင်သည်။

ယခုအမှုတွင်ဒေါ်မြင့်မြင့်မေကစီဗားရာဂျ်(ခ)ဦးမောင်ကြီးတို့အပေါ်ရန်ကုန်တိုင်းတရားရုံးသို့တရားမကြီးမှုစွဲဆိုခြင်းမပြုမီကပင်၊ဒေါ်မြင့်မြင့်မေ၏ခင်ပွန်းမိုဟန်ဒတ်စ်(ခ)ဦးမောင်ဟန်မှာကွယ်လွန်ပြီးဖြစ်သည်။

တရားမကြီးမှုစွဲဆိုစဉ်အချိန်အတွင်းကွယ်လွန်ခြင်းမဟုတ်၍၊တရားမကျင့်ထုံးအမိန့်၂၂ပါပြဌာန်းချက်များသည်ဒေါ်မြင့်မြင့်မေစွဲဆိုသည့်တရားမကြီးမှုနှင့်အကျုံးဝင်ခြင်းမရှိ၍၊အထူးခုံရုံးအမှုတွင်ဒေါ်မြင့်မြင့်မေ(ကွယ်လွန်သူမိုဟန်ဒတ်စ်(ခ)ဦးမောင်ဟန်၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်ဟု)ရေးသားဖော်ပြခြင်းသည်အထင်အရှားမှားယွင်းသည်။

—————————

1971 BLR 26 

ဦးသက်ပြင်း(သေသူ)၎င်း​၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်များဖြစ်သောဒေါ်မမကြီးပါ၄ နှင့် ဒေါ်တုပ်တုပ်(ခ)ခင်တုပ်

တရားသူကြီးဦးသက်ဖေနှင့်တရားသူကြီးဦးစိန်သင်းတို့ရှေ့တွင်

အမှု၌-

"ဒေါ်ခင်တုပ်ကခရိုင်တရားမရုံးသို့အယူခံမှုစွဲဆိုခြင်းမပြုမီကပင်ဦးသက်ပြင်းမှာသေဆုံးပြီးဖြစ်သည်။အယူခံမှုစွဲဆိုစဉ်အတွင်းသေဆုံးခြင်းမဟုတ်၍၊တရားမကျင့်ထုံးဥပဒေအမိန့်၂၂ပါပြဌာန်းချက်များသည်ဒေါ်ခင်တုပ်စွဲဆိုသည့်အယူခံမှုနှင့်(တွင်?)အကျုံးမဝင်ချေ။"

ဟုဆုံးဖြတ်သော်လည်း၊

စီရင်ထုံးစာမျက်နှာ၂၈နှင့်၂၉တို့တွင်-

"အမှန်မှာဒေါ်ခင်တုပ်သည်တရားနိုင်ဦးသက်ပြင်း​၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်များအစားဦးသက်ပြင်း​၏အမည်ကိုမှားယွင်း၍အယူခံလွှာ၌ဖော်ပြခဲ့ခြင်းသာဖြစ်သည်။ထိုကဲ့သို့မှားယွင်းရခြင်းမှာလည်းဇာရီရုံးမှချမှတ်သောစီရင်ချက်တွင်သော်၎င်း၊ထုံးပုံကျအပြီးသတ်အမိန့်တွင်သော်၎င်း၊တရားနိုင်​၏အမည်ကိုဦးသက်ပြင်း​၏တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်များအစား၊ဦးသက်ပြင်းဟုဖော်ပြထားခြင်းကြောင့်ပင်ဖြစ်ရကြောင်းတွေ့ရပေသည်။သို့ဖြစ်ရာခရိုင်တရားမရုံးမှ၊ဒေါ်ခင်တုပ်တင်သွင်းသည့်အယူခံမှု၌အယူခံတရားပြိုင်မှားယွင်းနေသည်ကို၊တရားမကျင့်ထုံးအမိန့်၁၊နည်းဥပဒေ၁၀(၂)နှင့်အမိန့်၆၊နည်းဥပဒေ၁၇အရမှန်အောင်ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲပေးနိုင်ပေသည်။"

ဟုအကြောင်းပြဆုံးဖြတ်ခြင်းကြောင့်ခရိုင်တရားရုံး၌တင်သွင်းသောအယူခံမှုတရားမဝင်ဟုဆုံးဖြတ်ခြင်းမဟုတ်။