ဆန့်ကျင်လက်ရှိထားခြင်းဖြစ်ရန်အချက်တချက်မှာ၊အချင်းဖြစ်ပစ္စည်းကိုမိမိပိုင်အဖြစ်ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်လက်ရှိထားရန်လိုအပ်သည်။

 ဆရာကြီးဦးမြသင်ကြားပို့ချချက်များ

ဆန့်ကျင်လက်ရှိထားခြင်းဖြစ်ရန်အချက်တချက်မှာ၊အချင်းဖြစ်ပစ္စည်းကိုမိမိပိုင်အဖြစ်ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်လက်ရှိထားရန်လိုအပ်သည်။

အခြားသူများမသိအောင်ပုန်းလျှိုးကွယ်လျှိုးလက်ရှိထားခြင်းမဖြစ်ရပေ။

ဥပမာ-နေ့ဘက်တွင်ပစ္စည်းပေါ်၌ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်မနေဘဲ၊ညအချိန်တွင်တိုးတိုးတိတ်တိတ်နေခြင်းမျိုး။

လက်ရှိထားခြင်းကိုအခြားသူများအမြင်မခံလိုသောကိစ္စမျိုးသည်ဆန့်ကျင်လက်ရှိထားခြင်းမဟုတ်ပေ။

မိမိတဦးတည်းပိုင်ကြောင်းလူသိရှင်ကြားတရားစွဲသောကိစ္စသည်၊ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းလက်ရှိထားခြင်းဖြစ်သည်။

ဆန့်ကျင်လက်ရှိထားခြင်းကိုသိခြင်းမသိခြင်းထက်၊ဆန့်ကျင်လက်ရှိထားခြင်းသည်လူမြင်သူမြင်ဟုတ်၊မဟုတ်ကပို၍အရေးကြီးသည်။

————————————-

ဆန့်ကျင်လက်ရှိထားခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်းသည့်စီရင်ထုံးများသည်ဖြစ်ရပ်အားလုံးကိုလွှမ်းခြုံနိုင်သောထုံးသာဓကများမဟုတ်။

တရားသေမူ၊ပုံသေကားချမူချမှတ်ရန်ဖြစ်နိုင်သောဥပဒေပြဿနာမျိုးမဟုတ်။

—————————————-

ကပ်လျက်ရှိသောမြေကွက်များတွင်ပိုင်ရှင်တဦးကကျန်မြေကွက်ပေါ်တွင်ကျူးကျော်ခြင်းသည်ဆန့်ကျင်လက်ရှိထားခြင်းဖြစ်သည်။

မရွှေ့မပြောင်းနိုင်သောပစ္စည်းကိုရောင်းချပြီးနောက်ရောင်းသူသည်ဝယ်သူ၏ခွင့်ပြုချက်မရဘဲ(သို့မဟုတ်)ဝယ်သူ၏အိမ်ငှါးအဖြစ်ဖြင့်မဟုတ်ဘဲထိုပစ္စည်းတွင်ဆက်လက်နေထိုင်ခြင်း၊ဦးအောင်ဆိုင်အမှု၊၁၉၇၁၊မတစ၊၁၆၆

အထမမြောက်သောအရောင်းအဝယ်စာချုပ်အရဝယ်သူလက်ရှိထားခြင်း၊မသန်းကြည်အမှု၊၁၉၆၆၊မတစ၊၅၅၆

ပျက်ပြယ်သောအပိုင်ပေးစာချုပ်အရလက်ရှိထားခြင်း၊ဒေါ်လွန်းအမှု၊၁၉၉၁၊မတစ၊၁၄၉(၁၅၈)(စုံညီ)

ယာယီမှတ်ပုံတင်စာချုပ်အရအပိုင်ရသူလက်ရှိထားခြင်း၊ဒေါ်သီတာအမှု၊၂၀၀၃၊မတစ၊၁၄၀(အထူးအယူခံခုံရုံး)

စသည့်စီရင်ထုံးအသီးသီးမှာသက်ဆိုင်ရာဖြစ်ရပ်အတွက်သာလျှင်အဖြေဖြစ်သည်။

—————————————-

တရားမမှုခင်းများကိုဆုံးဖြတ်ရာ၌၊ကိုးကားသောစီရင်ထုံးသည်ဆုံးဖြတ်ရမည့်အမှုနှင့်ဖြစ်ရပ်ချင်းတူမတူသတိပြုရန်လိုသည်။

ဒေါ်အေးအေးသန်း နှင့် ဦးကံရှိန်၊၂၀၀၄၊မတစ၊၁၄၆(၁၅၁)(အထူးအယူခံခုံရုံး)စီရင်ထုံးကိုကြည့်ပါ။

———————————

ဖြစ်ရပ်ချင်းမတူသောအမှုများတွင်-

ဦးအောင်သာအမှု၊၁၉၆၁ မတစ (တရားလွှတ်တော်) ၁၁၁

ဦးသိန်းအမှု၊၁၉၆၁ မတစ (တရားလွှတ်တော်) ၄၁၇

ဦးဖေအမှု၊၁၉၆၆ မတစ ၈၁၆

စသည့်အမှုများတွင်ပြဆိုထားချက်များနှင့်ချိန်ထိုးကာ၊ဆိုင်ရာအမှု၌သက်သေထင်ရှားသောအကြောင်းခြင်းရာတို့အရ၊ဆန့်ကျင်လက်ရှိထားခြင်းဟုတ်၊မဟုတ်ဆုံးဖြတ်ရန်ဖြစ်သည်။

——————————-

1961 BLR ( H C ) 111 

U AUNG THA (deceased) BY HIS LEGAL REPRESENTATIVES MA SEIN MYA AND FIVE OTHERS (APPELLANTS)

                          V.

KO TUN KHAING AND FIVE OTHERS (RESPONDENTS). *

Before U San Maung  and U Mya Thein, JJ.

အမှုတွင်၊တရားလွှတ်တော်ကဆန့်ကျင်လက်ရှိထားမှုနှင့်ပတ်သက်၍အောက်ပါအတိုင်းဆုံးဖြတ်သည်-

“Adverse possession--Characteristics of--Limitation Act, s. 134-

Held:That D' possession became adverse to A since the date of his purchase from C.

The characteristics of adverse possession are that the possession required must be adequate in continuity, in publicity and in extent to show that it is adverse to the competitor and that it is not necessary that the adverse posession should be  brought to the knowledge of the person against whom it is claimed, but, is sufficient if the possession is overt and without any attempt at concealment , so that the person against whom time is running ought, if he exercised due vigilance to be aware of what is happening.

Mahraja Srischandra Nandy and others v. Bainch Jugal Kishore, A.I.R.(1935) P.C. 36 : followed.

Held also :That the suit was barred bylimitation and that the usufractuary mortgage made by A in favour of B being an invalid one Article 144 and not Article 134 of the Limitation Act applies.”

စီရင်ထုံးစာမျက်နှာ၁၁၇နှင့်၁၁၈တွင်၊တရားဝန်ကြီးဦးစံမောင်ကပရီဗီကောင်စီ၏စီရင်ထုံးတရပ်ကိုကိုးကား၍အောက်ပါအတိုင်းဆုံးဖြတ်သည်-

“Regarding the characteristics of adverse possession, the Privy Council had in the case of Maharaja Srischandra Nandy and others v. Baijnakh Jugal Kishore (1) A.I.R 1935. P. C. 36. held that the possession required must be adequate in continuity, in publicity and in extent to show that it is adverse to the competitor and that it is not necessary that the adverse possession should be brought to the knowledge of the person against whom it is claimed, but, is sufficient if the possession is overt and without any attempt at conceal-ment, so that the person against whom time is running ought, if he exercised due vigilance to be aware of what is happening.

In this view of the matter, we are of the opinion that the defendants Ko Tun Khaing and Ma Thon's possession of the suit land became adverse to the plaintiffs since the year 1931.

For these reasons, we consider that the plaintiffs' suit was barred under Article 144 of the Limitation Act. In the result the appeal fails and is dismissed with costs, Advocate's fees in this Court being assessed at 5 (Five) Gold Mohurs.”

————————————-

1961 BLR ( H C ) 417

U THEIN (APPELLANT) 

                V.

U THAW (RESPONDENT). 

Before U Kyaw Tun, J.

အမှုတွင်၊တရားလွှတ်တော်ကအောက်ပါအတိုင်းဆုံးဖြတ်သည်-

“Adverse possession-- To constitute-What are necessary---Mere undisturbed possession for 12 years or more not sufficient.

Where the appellant claims title to land by adverse possession on the ground of being in undisturbed possession thereof for more than I2 years.

Held :That to constitute adverse possession, physical exclusive possession must be open and hostile with the intentin to hold for himself as owner and that mere undisturb: possession of land for 12 years or even more, is not adverse possession  as is contemplated by the law and would not, therefore, be sufficient to give him title thereto in extinguishment of the title of the legal owner.

Ejas Ali Qidwai and others v. Speciul Manager, Court of Wards, Balrambus Estate and others, A. I.R. (1935) Privy Council 53; 

Baijnath Mandar and others v. Ram Adhin Ray and others, A.I.R. (1934) Pat. 64; 

Makina Atchajya Patrudu v. Jalaluddin Sahib and others, A.1.R. (1938) Mad. 454; 

Jassa Ram v. Puran Bhagat, A.I.R. (1938) Lah. 440; 

Dipnarian v. Pundeo, I.L.R. 25 Pat. (1946) 412;

B. Budram Rai v. Benarsi Rai and others, A.I.R. (1948) All. 31; 

Suray Bali v. Lala Mahadeo, (1032) M.L. J. (P.C) 674, referred to.”

စီရင်ထုံးစာမျက်နှာ၄၁၉တွင်၊တရားဝန်ကြီးဦးကျော်ထွန်းက၊ကာလစည်းကမ်းသတ်ဥပဒေပုဒ်မ၂၈ကိုရည်ညွှန်း၍အောက်ပါအတိုင်းသုံးသပ်သည်-

“In the light of these authorities, it is clear that mere indisturbed possession of the suit-land just as, the appellant claims to have in respect of a suit-land for 12 years or even more, is not adverse possession, as is contemplated by law and would not therefore, be sufficient to give him title thereto, in extinguishment of the title of the legal owner.

See also section 28 Limitation Act.”

စီရင်ထုံးစာမျက်နှာ၄၂၀တွင်၊တရားဝန်ကြီးဦးကျော်ထွန်းကအောက်ပါအတိုင်းဆုံးဖြတ်သည်-

“In view of these, the lower Court is justified in holding that the appellant has not proved his case and has correctly dismissed the suit.

The judgment and decree of the lower Court are confirmed and the appeal stands dismissed with costs.”

————————————-

1966 BLR 816 

U PE AND TWO OTHERS (APPELLANT)

                              V.

SAO PO KHAM (BY HIS AGENT DAW TIN MAY.SAO TUN PHA (MINOR) BY HIS FRIEND SAW PO KHAM (RESPONDENT)

Before U Sein Thin, J,

အမှုတွင်တရားရုံးချုပ်ကဆန့်ကျင်လက်ရှိထားမှုနှင့်ပတ်သက်၍အောက်ပါအတိုင်းဆုံးဖြတ်သည်-

“Held further : To constitute adverse possession physical exclusive possession must be open and hostile with the intention to hold for himself as owner.

It was not the case of the defendants that they had at any time any claim  to ownership in respect of the suit land and as such their pleas of adverse possession were untenable.

U Thein v. U Thaw, B.L.R. (1961) p. 417 (H.C.), referred to.”

စီရင်ထုံးစာမျက်နှာ၈၂၀တွင်၊တရားဝန်ကြီးဦးစိန်သင်းကအောက်ပါအတိုင်းသုံးသပ်ဆုံးဖြတ်သည်-

“As to the correct meaning of the term adverse possession the following observations made in P. Lachmi Reddi v. L. Lachmi Reddi (5) Indian Supreme Court Rulings, 1957, p. 195 , 206. are apposite:

" An adverse holding is an actual and exclusive appropriation of land commenced and continued under a claim of right: either under an openly avowed claim or under a constructive claim (arising from the acts and circumstances attending the appropriation), to hold the land against him who was in possession. (Angell, sections 340 and 398). It is the intention to claim adversely accompanied by such an invasion of the right of the opposite party as gives him cause of action which constitutes adverse possession.”

Applying these principles to the present case before me it is impossible to hold that the possession of the suit land by the defendants have been adverse for more than twelve years.

In the result these appeals fail and are hereby dismissed with costs.

Advocate's fee fixed as two gold mohurs.”

——————————————