ဆရာကြီးဦးမြသင်ကြားပို့ချချက်များ

ဆရာကြီးဦးမြပညာဒါနစာစဉ်၄အမှာစာ စာမျက်နှာကဂ  Mr . Higinbotham သည် ၂၁-၂-၁၉၂၁ နေ့မှ ၁၆-၅-၁၉၂၁ နေ့အထိ အောက်မြန်မာပြည်တရားရုံးချုပ်တွင်ယာယီတွဲဖက် တရားသူကြီးအဖြစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည် ။ ရန်ကုန်မြို့ဟိုက်ကုတ်လွှတ်တော်ကို ၁၈-၁၂-၁၉၂၂ နေ့တွင်တည်ထောင်သောအခါ ဦးခင်နှင့်ဦးမေအောင်တို့သည် တရားဝန်ကြီးများ ဖြစ်လာကြသည်။ Mr . Higinbotham မပါ။ ထိုသူကဝါနုသူဝတ်လုံဦးဘဦးအားနှိမ်၍စကားပြောဆိုခြင်းမှထိုစဉ်ကအင်္ဂလိပ်လူမျိုးတို့ကမြန်မာတို့ကိုနှိမ်သည့်အလေ့အထရှိခဲ့ကြောင်းတစေ့တစောင်းမြင်နိုင်သည်။ အင်္ဂလန်နိုင်ငံသို့ပညာသင်ရန်သွားသည့်သင်္ဘောခရီးတွင်မောင်ဘဦးပါမြန်မာကျောင်းသားများကိုသင်္ဘောသားတို့ကခွဲခြားဆက်ဆံသည့်အဖြစ်အပျက်ကိုဦးဘဦးက၎င်း၏စာအုပ်၌ဖောက်သည်ချထားသည်။ လောင်းကစားဥပဒေမှာ Mr. Higinbotham ကောင်းစွာသိသောဘာသာရပ်မဟုတ်ဟုဦးဘဦးက အားနာပါးနာဝေဖန်ချက်မှ(အမှန်မှာမြန်မာနိုင်ငံတွင်ရာဇဝတ်မှုများကိုတရားစွဲဆိုသည့်ဌာနအကြီးအကဲသည်လောင်းကစားဥပဒေပုဒ်မ၈နှင့်ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ၂၃၉ ( ဃ ) ပါ ပြဌာန်းချက်များကိုအောက်သက်ကျေသူမဟုတ်ဟုမှတ်ချက်ပြုစရာဖြစ်သည်။) Mr. Higinbotham ကဦးဘဦးကိုရှေ့နေလေးဟုသဘောထားကာမျက်နှာထားတင်းတင်းနှင့်မှိုချိုးမျှစ်ချိုးပြော...

ဆရာကြီးဦးမြပညာဒါနစာစဉ်၃အမှာစာ စာမျက်နှာ၂၁  1952 BLR ( S C ) 44  စီရင်ထုံးတွင် ထုံးပြုသော ၁၂-၁၁-၁၉၅၁ ရက်စွဲပါ စီရင်ချက်ကို ရေးသားသည့် နိုင်ငံတော် တရားဝန်ကြီးချုပ်သည် ကိုလိုနီခေတ် ဟိုက်ကုတ်လွှတ်တော်တွင် ၁၀-၂-၁၉၃၀ နေ့၌ ယာယီတရားဝန်ကြီး အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သူဖြစ်ရာ ဒေါက်တာဆီးဂရေ့( ဖ် ) အထူးအယူခံမှုကို ကြားနာစီရင်သောအခါ ခရိုင်တရားမနှင့် စက်ရှင်တရားသူကြီး ၊ ဟိုက်ကုတ်လွှတ်တော်နှင့် ယခင်တရားလွှတ်တော်ချုပ်တို့တွင် အနှစ် ၃၀ ခန့် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သော ပညာရင့် ၊ သမ္ဘာရင့်တရားသူကြီးဖြစ်သည် ။  တရားသူကြီးမဖြစ်မီဝတ်လုံရှေ့နေအဖြစ်လည်းကောင်း၊အစိုးရရှေ့နေအဖြစ်လည်းကောင်း၊၁၀နှစ်ကျော်ခန့် ဆောင်ရွက်ခဲ့သေးသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်ဟိုက်ကုတ်လွှတ်တော်နှင့်တရားလွှတ်တော်ချုပ်တို့တွင်၎င်းကဲ့သို့သံမနိရှည်သောအခြားတရားသူကြီးမရှိခဲ့။

ဆရာကြီးဦးမြပညာဒါနစာစဉ်၃အမှာစာ စာမျက်နှာ၁၂နှင့်၁၃  မနုကျယ်ဓမ္မသတ်ဒသမတွဲပုဒ်မ၂၈ပါအဆိုအမိန့် ( စာရေးသူ၏ အမွေမှုများစာအုပ် ပုဒ်မ ၂၄ အောက်ခြေမှတ်စု၌အပြည့်အစုံဖော်ပြထားသည် ) ကိုလိုက်နာရန်မသင့်ကြောင်းဦးဧမောင်က တရားဝန်ကြီးဦးမြဘူးနှင့်မစ္စတာဒန်ကလေ(မြန်မာနိုင်ငံတရားစီရင်ထုံးများပေါင်းချုပ်များကို ပထမဆုံးပြုစုသူ )ပါဝင်သောခုံရုံးတွင်အကျယ်တဝင့်တင်ပြသည်။ ယခုအခါတရားလွှတ်တော်နှင့်ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်တို့သည်တရားသူကြီးတဦးတည်းရုံးထိုင်ကာအယူခံမှုများကိုကြားနာဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်ယခင်တရားလွှတ်တော်ယခင်တရားလွှတ်တော်ချုပ်နှင့်ယခင်တရားရုံးချုပ်(၁၉၆၂ မှ ၁၉၇၃ ခုနှစ်အတွင်းတည်ထောင်ခဲ့သည် ) တို့တွင်ကျင့်သုံးခဲ့သောကျင့်ထုံး ( practice ) မှသွေဖီဆောင်ရွက်ရန်သင့်မသင့်အလေးအနက်ဆင်ခြင်သင့်ကြောင်းစာရေးသူကလေးစားစွာတင်ပြဆွေးနွေးလိုပါသည်။ ခုံရုံးကဒေါက်တာဦးဧမောင်တင်ပြချက်ကိုနားဝင်ပုံပေါ်သည်။  1940 RLR 831 ( 832 ) စီရင်ထုံးတွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း 10 Ran 124 စီရင်ထုံးမှန်ကန်ခြင်းရှိမရှိသံသယရှိပုံကို 1940 572 ( FB ) စီရင်ထုံးစာမျက်နှာ ၅၇၂ မှ ၅၇၈ တွင် အကျိုးအကြောင်းအကျယ်တဝင့်ဖော်ပြပြီးအောက်ပါပြဿနာကိုစုံညီခုံရုံးဖြင့...

ဆရာကြီးဦးမြပညာဒါနစာစဉ်၃အမှာစာ စာမျက်နှာ၁၁နှင့်၁၂  သားသမီးမရသောမြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာလင်သေဆုံးသွားသောအခါဇနီးနှင့်လင်အားမွေးစားသောယောက္ခမတို့ခရိုင်တရားမရုံး၌အမွေမှုဖြစ်ကြရာအရေးနိမ့်သူမယားက တရားလွှတ်တော်တွင်တင်သွင်းသောအယူခံ(တရားမပထမအယူခံ)1940 RLR 831 တွင်မယားအတွက်ဦးဧမောင်(နောက်ပိုင်း၌တရားလွှတ်တော်ချုပ်တရားဝန်ကြီးဒေါက်တာဦးဧမောင်)ကဆောင်ရွက်ပြီးအယူခံတရားပြိုင်ယောက္ခမဘက်မှဒေါက်တာဘဟန်(နောက်ပိုင်းတွင်နိုင်ငံတော်ရှေ့နေချုပ်ဖြစ်ခဲ့သည်။)ကဆောင်ရွက်သည်။ အယူခံမှုကို၃ရက်တိုင်ကြားနာခဲ့ရသည်ဟုစီရင်ထုံးစာမျက်နှာ၈၃၁တွင်ဖော်ပြထားသည်။ ယခုအခါအယူခံမှုတမှုကိုတရက်လုံးပင်ကြားနာခြင်းမရှိတော့။ အမှုများကို ကြားနာရာ၌နာရီပိုင်းအတွင်း၌ရုံးထိုင်တရားသူကြီးကသမ်းပြခြင်း၊အိပ်ငိုက်ပြခြင်း၊အိပ်ပြခြင်းများရှိကြောင်းကြားသိရသည်။ မှန်မမှန်ကာယကံရှင်တရားသူကြီးများအသိဆုံးဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ တရားသူကြီးတဦးရုံးမထိုင်မီ၎င်း၏ညွှန်ကြားချက်အရရှေ့ဖတ်စာရေးကရုံးထိုင်တရားသူကြီးအစည်းအဝေးတက်ရန်ရှိပါသဖြင့်တိုတိုတုတ်တုတ်လျှောက်လဲကြရန်ကြိုတင်အသိပေးသည်ဆို၏။ အမှန်မှာအစည်းအဝေးတက်ရန်မရှိဟုထိုရှေ့ဖတ်စာရေးကပင်နောက်ပိုင်း၌တီးတိုးဖောက်သည်ချသဖြင့်အဖြစ်မှန်ပေါ်ထွက်...

ဆရာကြီးဦးမြပညာဒါနစာစဉ်၃အမှာစာ စာမျက်နှာ၁၁ "သူ့ဆန်စားရဲမှ"ဆိုရိုးရှိသည့်အတိုင်းအမှုသည်များထံမှဉာဏ်ပူဇော်ခရယူကာအမှုလိုက်သောရှေ့နေရှေ့ရပ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ပြည်သူကကျွေးလျက်ရှိသောတရားသူကြီးများနှင့်ဥပဒေဝန်ထမ်းတို့သည်လည်းကောင်းတာဝန်ကျေပွန်စွာထမ်းဆောင်လိုကြပါလျှင်ဥပဒေများကိုနှံ့နှံ့စပ်စပ်ဖတ်ရှုမှတ်သားလေ့လာဖို့လိုပါလိမ့်မည်။ အပတ်တကုတ်အားထုတ်လျှင်(၃)လအတွင်းပြဌာန်းဥပဒေအားလုံးကိုဖတ်ရှုပြီးဖြစ်နိုင်သည်။ ဖတ်တိုင်းမမှတ်မိနိုင်သည်မှာသဘာဝတရပ်ဖြစ်၍မည်သည့်ဥပဒေတွင်မည်သည့်ပြဌာန်းချက်များရှိသည်ကိုအက္ခရာစဉ်အလိုက်စာရင်းပြုစုထားလျှင်လိုအပ်သည့်အခါ ထိုစာရင်းပြန်ကြည့်ပါကမိမိသိလိုသောဥပဒေကိုအလွယ်တကူရှာဖွေနိုင်ပါလိမ့်မည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်လျှင် partition နှင့် settlement တို့ကွဲပြားခြင်းကိုတရားရုံးအဆင့်ဆင့်၌အကိုးအကားဖြင့်တင်ပြရန်ခက်မည်မဟုတ်၍မဟာအမှားကိုကျူးလွန်ရန် အကြောင်းရှိမည်မဟုတ်သည်ကိုဆင်ခြင်ကြပါကုန်။

ဆရာကြီးဦးမြပညာဒါနစာစဉ်၃အမှာစာ  စာမျက်နှာ၈  မြန်မာနိုင်ငံ၏အဆင့်အမြင့်ဆုံးတရားရုံးတွင်လိုက်ပါဆောင်ရွက်သောရှေ့နေတဦးသည်ဆိုင်ရာဥပဒေကိုတင်ပြနိုင်စွမ်းမရှိသည်ကိုထောက်ချင့်ပါကမြန်မာနိုင်ငံတရားစီရင်ရေးမှာရင်လေးဖွယ်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတရားစီရင်ရေးသည်ဗဟိုတရားရုံးလက်ထက်မှစ၍အရှိန်မပျက်ရုံသာသာရှိခဲ့ကြောင်းယုတ်စွအဆုံးစီရင်ထုံးစာအုပ်များပါးသွားခြင်းကညွှန်ပြလျှက်ရှိသည်ကိုမငြင်းနိုင်။ ရှေ့နေရှေ့ရပ်တို့သည်ထိုရေစီးကြောင်း၌မျှောပါနေဆဲအခြေအနေတွင်ရှိနေသေးသည်ဟုမေးခွန်းထုတ်ခွင့်ရှိပါလျှင်ဖြစ်ကောင်းသည်မဟုတ်။

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း  စာမျက်နှာ၆၈နှင့်၆၉  တရားမမှုခင်းတရပ်ကိုတရားစီရင်ရာ၌တရားရုံးနှင့်နှစ်ဖက်သောရှေ့နေရှေ့ရပ်များသည်အမှန်တရားကိုသုံးပွင့်ဆိုင်ရှာဖွေဖော်ထုတ်ကြခြင်းဖြစ်ပေရာတရားရုံးကို အထောက်အကူပြုရသောရှေ့နေရှေ့ရပ်တို့သည်ယုတ္တိယုတ္တာရှိသော၊ကြောင်းကျိုးဆီလျော်သောလျှောက်လဲချက်များတင်ပြရန်အရေးပါသည်ကိုဆင်ခြင်အပ်သည်။ ဥပဒေပညာရှင်တို့၏ကြောင်းကျိုးပြဆင်ခြင်သည့်ပညာကိုစီရင်ထုံးများမှသင်ယူရန်ဖြစ်သည်ကိုသတိပြုပါ။ အပတ်တကုတ်လေ့လာမှတ်သားရာ၏။ ၁၈၇၂မှ၂၀၁၅ခုနှစ်ကာလကိုလွှမ်းခြုံထားသောစီရင်ထုံးများကိုလေ့လာရာ၌အချိန်ယူရမည်ဖြစ်၍စိတ်မောဖွယ်ဖြစ်သည်။ စာရေးသူ၏သောင်းပြောင်းထွေလာဥပဒေပြဿနာ၁၀တွဲ၊ဥပဒေပြဿနာအဖြာဖြာနှင့် နောက်ထွက်မည့်မှုခင်းများမှထုတ်ယူရရှိသောသင်ခန်းစာများစာအုပ်များတွင် ဆွေးနွေးထားသောကြောင်းကျိုးဆင်ခြင်သည့်ပညာကိုဖြတ်လမ်းနည်းဖြင့်ယုတ်စွအဆုံးသင်ယူမှတ်သားသင့်သည်။ အမှန်ဆိုသော်ထိုပညာကိုသင်ယူရာ၌အဆုံးဟူ၍မရှိနိုင်။

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း  စာမျက်နှာ၆၇  လွတ်လပ်သောမြန်မာနိုင်ငံတော်၏ပထမဆုံးနိုင်ငံတော်တရားဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ခဲ့သည့် ဦးဘဦးက၎င်းကိုယ်တိုင်ရေးအထ္ထုပတ္တိ ဖြစ်သော My Burma စာအုပ်စာမျက်နှာ ၁၁၂ တွင်၎င်းခေတ်မြန်မာရှေ့နေများနှင့်စပ်လျဉ်း၍- " The failure of the Burmese lawyers in competing with English and Indian lawyers was not due to their lack of intelligence but to their lack of application . "  (အင်္ဂလိပ်နှင့်အိန္ဒိယရှေ့နေများနှင့်ယှဉ်ပြိုင်ရာ၌မြန်မာရှေ့နေများမအောင်မြင်ရခြင်းမှာအသိဉာဏ်နည်းခြင်းကြောင့်မဟုတ်၊ဦးနှောက်ကိုအသုံးချမှုချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်)ဟုမှတ်ချက်ချသည်။ ဦးဘဦး၏မှတ်ချက်သည်မျက်မှောက်ခေတ်ရှေ့နေအများစု၏အားနည်းချက်ဖြစ်ဆဲပင်ဖြစ်ကြောင်း 2015 BLR 174 ( FB ) စီရင်ထုံး၌စုံညီခုံရုံးကကောက်နုတ်ဖော်ပြထားသောလျှောက်လဲချက်များတွင်ထင်ဟပ်လျက်ရှိသည်။ စီရင်ထုံးများပါထုံးဖွဲ့ချက်တို့ကိုဆိုင်ရာအမှု၏ဖြစ်ရပ်တို့နှင့်ချိန်ထိုးလျှောက်လဲရာတွင်ဦးဘဦးညွှန်ပြသကဲ့သို့မိမိဦးနှောက်ကိုပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင်အသုံးချနိုင်ပါမှအောင်မြင်မည်ကိုသတိချပ်သင့်သည်။  အမှန်စင်စစ်အ...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသော အဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ - ၃၂၈ , ၃၂၉ , ၃၃၀ ဒေါက်တာမောင်မောင်သည်မန္တလေးမြို့ရှိထိုစဉ်ကနံမည်ကြီးဖာသာလဖုန်းကျောင်းထွက်မဟုတ်။မြန်မာကျောင်းတွင်ကျောင်းတက်ခဲ့သည်။၎င်း ၁၀ တန်းအောင်သော ( ရိုးရိုးစကားဖြင့် ဆိုခြင်းဖြစ်သည် ။ ) ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင်ဦးစံမောင်သည်စက်ရှင်မင်းကြီး(ထိုစဉ်ကနှုတ်ကျိုးနေသောအခေါ်အဝေါ် )ဖြစ်နေပေပြီ။  ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင်ဒေါက်တာမောင်မောင် BL စာမေးပွဲအောင်စဉ်ကဦးစံမောင်သည်လွတ်လပ်သောမြန်မာနိုင်ငံ၏အသစ်စက်စက်တရားလွှတ်တော်၌တရားဝန်ကြီးအဖြစ်စီရင်ချက်ရေးလျက်ရှိသည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်စီရင်ထုံးစာအုပ်၌ဦးစံမောင်ချမှတ်သောစီရင်ချက်အများအပြားကိုထုံးပြုထားကြောင်းတွေ့မြင်နိုင်သည်။ ၁၉၆၂ခုနှစ်တွင်ဒေါက်တာမောင်မောင်တရားရုံးချုပ်တရားသူကြီး (တရားဝန်ကြီး )ဖြစ်လာသောအခါဦးစံမောင်သည်၁၉၆၂ ခုနှစ်နှစ်ဆန်း၌ဖျက်သိမ်းလိုက်သောတရားလွှတ်တော်တွင် တရားဝန်ကြီးအဖြစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်မှာ ၁၄ နှစ်ကျော်ပါပြီ။ ထုံးပြုသော၎င်း၏စီရင်ချက်များသည်တထောင်လောက်ရှိပါသည်။  တရားရုံးချုပ် ( ၁၉၆၂ - ၁၉၇၃ ) တွင်တရားသူကြီးချုပ် (တရားဝန်ကြီးချုပ် )ပြီးလျှင်ဝါအရင့်ဆုံးတရားသူကြီးဖြစ်သည်။ တစ်ဖက်တွင်ဒေါက်တာမောင်မော...

 ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောဥပဒေအဖြာဖြာ   အမှာစာ - စာမျက်နှာ ( ဃ ) ( ဆ ) ပြဿနာတရပ်၏မျက်နှာစာအရပ်ရပ်ကိုသိခွင့်ရရှိနိုင်ပါသည်။  ဥပဒေများကိုလေ့လာရာ၌အခက်အခဲဖြစ်နေရခြင်းမှာစီရင်ထုံးများပြန့်ကျဲနေရခြင်းကြောင့်ဖြစ်ရာရှုဒေါင့်စေ့စေ့လေ့လာခွင့်မရ၍အားနည်းမှုအနည်းနှင့်အများပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်ပါသည်။ တရားမမှုများကိုစွဲဆိုချေပရာ၌မှုခင်းဆိုင်ရာဥပဒေများ၊သက်သေခံအက်ဥပဒေနှင့် တရားမကျင့်ထုံးတို့ကိုမလွဲမသွေလေ့လာရမည်ဖြစ်ပါသည်။  ဤသုံးပွင့်ဆိုင်ဥပဒေများကိုပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင်သိရှိနိုင်ရန်ဆိုင်ရာစီရင်ထုံးများကိုသိရန်လိုအပ်ပါသည်။  မြန်မာနိုင်ငံစီရင်ထုံးသမိုင်းသည်နှစ်တရာကျော်ခဲ့ပါပြီ။ စီရင်ထုံးပေါင်းချုပ်များပင်ခြောက်တွဲကျော်နေပါပြီ ။  ဆိုင်ရာမှုခင်းနှင့်သက်ဆိုင်သည့်စီရင်ထုံးများကိုစုစုစည်းစည်းလေ့လာနိုင်ရန်မှာလွယ်ကူသည့်ကိစ္စမဟုတ်ပါ။ ဤစာအုပ်ကထိုအခက်အခဲများကိုအတိုင်းအတာတရပ်အထိဖြေရှင်းပေးနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ပါသည်။ ပြီးပြတ်သောမှုခင်းများတွင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည့်ပျော့ကွက်ဟာကွက်အားနည်းချက်များကိုလေ့လာကာသင်ခန်းစာယူသင့်ပါသည်။ အမှားကိုအမှားဟုသိပါမှရှောင်ရှားနိုင်ပါမည်။ အခက်ဆုံးမှာ မည်သည်ကအမှား၊မည်သ...