ဆရာကြီးဦးမြသင်ကြားပို့ချချက်များ

 ဆရာကြီးဦမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၃၀၅နှင့်၃၀၆ ဒေါက်တာမောင်မောင်ကိုတရားရုံးချုပ်တရားသူကြီးအဖြစ်၁၉၆၂ခုနှစ်၊ဇူလိုင်လအတွင်းခန့်ထားခဲ့ရာတရားရုံးချုပ်မူလဘက်ဌာနတွင်၎င်းစစ်ဆေးစီရင်ရသောအမှုတမှု၌ချမှတ်သည့်စီရင်ချက်ကို 1963 BLR 217 ( D3 C103 )တွင်ထုံးပြုသည်။ ဒေါက်တာမောင်မောင်ချမှတ်သောစီရင်ချက်သည်တရားမကျင့်ထုံးဥပဒေအမိန့်၂၀၊နည်း ၄(၂ )လာ "concise statement of the case " ဟူသောပြဌာန်းချက်များ(အမိန့် ၄၁ ၊နည်း ၃၁ တွင်ထိုသို့ပြဌာန်း ထားခြင်းမရှိ။ သို့သော်နည်း ၃၁ ( က )အရအယူခံတရားရုံးစီရင်ချက်၌ဖော်ပြရမည့်အချက်များကိုအဆုံးအဖြတ်ပေးရန်လိုအပ်သမျှ အမှုဖြစ်စဉ်အကျဉ်းကိုဖော်ပြသည့်ကျင့်ထုံးရှိသည်)နှင့်အညီအမှုဖြစ်စဉ်အကျဉ်းချုပ်နှင့်စသည်။ စာကြောင်းရေသုံးဆယ်ပင်မပြည့်။ သို့သော်ဖြစ်စဉ်ကိုထင်းကနဲမြင်သာအောင်လိုရင်းတိုရှင်းရေးထားရာနောက်ပိုင်းတရားမကြီးမှုများတွင်ချမှတ်သောစီရင်ချက်များ၌ ထိုအရေးအသားမျိုးမတွေ့ရခြင်းကဒေါက်တာမောင်မောင်၏ပြောင်မြောက်သောရေးသားသီကုံးမှုကိုအတုယူရန်ပျက်ကွက်ခြင်းပေလား။ ဒေါက်တာမောင်မောင်၏စီရင်ထုံးကိုဖတ်မိသည်နှင့်တပြိုင်နက်စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသောဇာတ်လမ်း၊ဖတ်ချင်စဖွ...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၃၀၄နှင့်၃၀၅ ၁၉၄၈ခုနှစ်တွင်တရားလွှတ်တော်ကိုတည်ထောင်သောအခါဦးစံမောင်နှင့်ဦးသောင်းစိန်တို့သည်တရားသူကြီးများဖြစ်လာသည်။၎င်းတို့သည်တရားလွှတ်တော်တွင်တရားလွှတ်တော်ဝန်ကြီးအဖြစ်တာဝန်ပေးခံရသောနောက်ဆုံးအိုင်စီအက်( စ် )တရားသူကြီးများဖြစ်ကြသည်။ တရားလွှတ်တော်၌တင်သွင်းသောတရားမဒုတိယအယူခံမှုကိုကြားနာသောတရားသူကြီးမှာဦးသောင်းစိန်ဖြစ်သည်။အပေါင်ခံသူသည် conversion ကျူးလွန်သည်ဟုဆုံးဖြတ်ပြီးRatanlal ၏ကျမ်း( ၁၀ ကြိမ်မြောက်ထုတ် )ကိုကိုးကားကာတရားလိုရထိုက်သောငွေကြေးကိုစီရင်ထုံးစာမျက်နှာ၁၉၀၌တွက်ချက်ဖော်ပြပုံကိုမှတ်သားသင့်သည်။ အထူးတရားမအယူခံမှုကိုကြားနာသောတရားလွှတ်တော်ခုံရုံးသည်တရားဝန်ကြီးချုပ်နှင့်အိုင်စီအက်( စ် )ဝန်ထမ်းဟောင်း( မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရသောအခါအိုင်စီအက်( စ် )ဝန်ထမ်းများကိုနိုင်ငံတော်ကအငြိမ်းစားပေးသည်။သို့သော်ဝန်ထမ်းများအဖြစ်ဆက်လက်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။)ဦးစံမောင်ပါဝင်သောခုံရုံးဖြစ်သည်။စီရင်ချက်ကိုတရားဝန်ကြီးချုပ်ကရေးသည်။ ဦးသောင်းစိန်၏အဆုံးအဖြတ်ကိုအတည်ပြုရာ၌စီရင်ထုံးများနှင့်ကျမ်းများကို ကိုးကားတရားစီရင်သည်။ယခင်တရားလွှတ်တော်ချုပ်တွင်...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာကငနှင့်ကစ A. I . R 1939 Ran 38( ခုံရုံး ) စီရင်ထုံးအဆုံးတွင်အောက်ပါမှတ်ချက်ကိုဖော်ပြထားသည် - " Note ,-- I should like to add , but not as part of my judgment, that I have been impressed by the judgment of the Township Judge . I have his judgment before me , and in my view it is a careful and very well reasoned judgment and well composed. Speaking entirely for myself , he should not be discouraged that a superior Court , better equipped ( သာ၍ပညာစုံသည် ) than he is , has come to a different conclusion. Dunkley J. -- I should like to associate myself with ( ထောက်ခံသည် ) those final remarks . " မြန်မာနိုင်ငံတွင်ထိုစဉ်အခါကအနိမ့်ဆုံးမြို့နယ်တရားရုံး၌ဟိုက်ကုတ်လွှတ်တော်ခုံရုံးကချီးကျူးသည့်စီရင်ချက်ကိုသီကုံးသူသည်မျက်မှောက်ခေတ်မြို့နယ်တရားရုံး၊ဒုတိယမြို့နယ်တရားသူကြီးအဆင့်ရှိသူဖြစ်သည်။သို့သော်ဒုတိယမြို့နယ်တရားသူကြီးကဲ့သို့ဘွဲ့ရမဟုတ်။ မြန်မာနိုင်ငံစီရင်ထုံးသမိုင်းတွင်အထက်ပါမှတ်ချက်မျိုးကိုအထက်ပါစီရင်ထုံး၌သာလျှင်တွေ့မြင်နိုင်...

 ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာကဃနှင့်ကင စာရေးသူတရားသူကြီးပေါက်စဘဝကသာယာဝတီခရိုင်မင်းလှမြို့နယ်တရားသူကြီးကတရားမမှုတမှုတွင်ချမှတ်သောစီရင်ချက်ကိုသာယာဝတီခရိုင်တရားရုံးနှင့်ဟိုက်ကုတ်လွှတ်တော်တို့ကပယ်ဖျက်သော်လည်းပရီဗီကောင်စီကအမှုတွင်မြို့နယ်တရားသူကြီး၏အဆုံးအဖြတ်ကမှန်သည်ဟုဆုံးဖြတ်ခဲ့သောအမှုဇာတ်လမ်းတပုဒ်ကိုကြားခဲ့ဖူးသည်။ စာရေးသူ၏လက်ဦးဆရာဖြစ်သောခရိုင်တရားမနှင့်စက်ရှင်တရားသူကြီးဦးအေးကျော်သည်(၂၀၀၀ပြည့်နှစ်အတွင်းကကွယ်လွန်သွားရှာသည်။)ဂျပန်ခေတ်ကမင်းလှမြို့နယ်တရားရုံးတွင် အမှုထမ်းခဲ့သည်။ ၁၉၄၇ခုနှစ်၊ဇူလိုင်လ၁၉ရက်နေ့တွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သောလုပ်ကြံမှုကြီးတွင်ပါဝင်ခဲ့သည့် ဖော်ကောင်ဘညွန့်သည်၎င်း၏ရှေ့ဖတ်စာရေးဖြစ်ခဲ့သည်။ ဆရာဦးအေးကျော်အရင်အင်္ဂလိပ်ခေတ်ကအမှုစီရင်ခဲ့သောမြို့နယ်တရားသူကြီးအကြောင်းကိုဆရာထံမှကြားမိခြင်းဖြစ်တန်ရာသည်။ တိတိကျကျမမှတ်မိတော့ပါ။ မင်းလှမြို့သည်( ဂဠုန် )ဦးစောရှေ့နေလိုက်ခဲ့သည့်အုတ်ဖိုမြို့နှင့်နယ်နိမိတ်ချင်းကပ်သောမြို့ဖြစ်ပေရာ၊ထိုစဉ်ကမင်းလှမြို့နယ်တွင်ရှေ့နေလိုက်သူအများစုသည် ဦးစောကဲ့သို့ရှေ့နေများဖြစ်တန်ရာသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးခေတ်လွန်ကာလတွင်မှ အထက်တန်းရှေ့နေ...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၂၄၈ ရှေ့နေတဦးတတ်အပ်သောပညာသည်ကျယ်ပြန့်လှသည်။ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်၏ပထမဆုံးနိုင်ငံတော်တရားဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သောဦးဘဦး၏ကိုယ်ရေးသမိုင်းအရ၎င်း၏ရှေ့နေဘဝတွင်မြန်မာဝတ်လုံအများစုသည်နိုင်ငံခြားသားရှေ့နေများနှင့်ယှဉ်ပြိုင်အမှုလိုက်ရာ၌ ဦးနှောက်သုံးရာတွင်အားနည်းသည်ဟုမှတ်ချက်ပြုထားသည်ကိုမှတ်သားကာဥပဒေကိုကကြီးခခွေးမှစ၍နှံ့နှံ့စပ်စပ်လေ့လာရန်လိုသည်။

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၂၃၉နှင့်၂၄၀ ကြည့်သောသူသည်မြင်၏ဟူသောဆိုရိုးစကားရှိသည်။ ဥပဒေပညာရှင်တို့သည်ကြောင်းကျိုးဆင်ခြင်သည့်ပညာကိုသွေးရန်အားထုတ်ပါမှအမှန်ကိုထိုးဖောက်မြင်ခွင့်ရနိုင်သည်ကိုဆင်ခြင်အပ်သည်။ က၊ကာအဆင့်ကိုကျော်၍ကိ၊ကီ၊ကံ၊ကားစသည့်အဆင့်သို့ရောက်အောင်ဦးနှောက်ကိုသုံးရန်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ပထမဆုံးနိုင်ငံတော်တရားဝန်ကြီးချုပ်( အငြိမ်းစား )ဦးဘဦးက၎င်း၏ My  Burma စာအုပ်၌မြန်မာရှေ့နေများသည်အင်္ဂလိပ်နှင့်အိန္ဒိယရှေ့နေများနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရာ၌မအောင်မြင်ရခြင်းမှာအသိဉာဏ်နည်းခြင်းကြောင့်မဟုတ်။ဦးနှောက်သုံးနိုင်မှုချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟုစာမျက်နှာ၁၁၂တွင်မှတ်ချက်ပြုထားသည်။ ရှေ့နေရှေ့ရပ်တို့သည်မိမိဦးနှောက်ကိုနေ့စဉ်အမြဲသွေးနေပါမှအမှန်တရားကိုဖော်ထုတ်နိုင်ပါလိမ့်မည်။

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၁ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်၏ပထမဆုံးနိုင်ငံတော်တရားဝန်ကြီးချုပ်ဦးဘဦးရေးသားသောကိုယ်ရေးအထ္ထုပ္ပတ္တိ  "  My  Burma  " စာအုပ်တွင်မိမိ၏ရှေ့နေဘဝအစ ၁၉၁၃ ခုနှစ်ခန့်၌ရန်ကုန်ရှေ့နေအသင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍- "  It was reputed that the Rangoon bar could hold its own against ( တောင့်ခံသည် ) any in India . "  ဟု မှတ်ချက်ပြုသည်။ ထိုစဉ်ကမြန်မာနိုင်ငံတွင်အထက်မြန်မာပြည်တရားဌာနမင်းကြီးတရားရုံးနှင့်အောက်မြန်မာပြည်တရားရုံးချုပ်တို့ကိုတည်ထောင်ထားရာထိုတရားရုံးများသည်ဟိုက်ကုတ်လွှတ်တော်[ပြည်ထောင်စုတရားစီရင်ရေးဥပဒေ( ၁၉၄၈ )ပုဒ်မ၃၁ကိုကြည့်ပါ ]အဆင့်မဟုတ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်မူဟိုက်ကုတ်လွှတ်တော်အများအပြားတည်ထောင်ပြီးဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၌၁၉၂၂ခုနှစ်ကုန်ဆုံးအံ့ဆဲဆဲတွင်မှရန်ကုန်ဟိုက်ကုတ်လွှတ်တော်ကို တည်ထောင်နိုင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါတရားရုံးများအထက်တွင်အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၌အမြင့်ဆုံးတရားစီရင်ရေးအဖွဲ့ဖြစ်သည့်ပရီဗီကောင်စီရှိသည်။ ဦးဘဦးကရန်ကုန်မြို့ရှိနာမည်ကြီးရှေ့နေများကိုမှတ်တမ်းတင်ထားရာမြန်မာဝတ်လုံများအနက်ဦးခင်နှင့်ဦးမေအောင်တို့၏အမည်များကိုဖော...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၂၀၀ နည်းမှန်သောလျှောက်လဲတင်ပြခြင်းမျိုးဖြစ်ရန်လိုခြင်း စာရေးသူ၁၉၇၉ ခုနှစ်တွင်ဗဟိုတရားရုံး၌တရားရေးအကြံပေးအဖြစ်စတင်ထမ်းဆောင်သောအခါ၊များသောအားဖြင့်နှစ်ဖက်ရှေ့နေများသည်ရေးသားလျှောက်လဲချက်၌ပါရှိသည့်အတိုင်းလျှောက်လဲတတ်သည်ကိုတွေ့ရသည်။ အကျဉ်းရေးသားတင်ပြချက်များဖြစ်ပြီးတဖက်မှတင်ပြချက်များမှန်မမှန်ချေပသည့်စနစ်မဟုတ်။စကားစစ်ထိုးသည့်အသွင်မဆောင်။ ဗဟိုတရားရုံးကိုဆက်ခံသည့်တရားရုံးချုပ်လက်ထက်တွင်လည်းထူးမခြားနားဇာတ်ခင်းသည်။ယခင်တရားရုံးချုပ်ကာလကတရားရုံးအားထိထိရောက်ရောက်အထောက်အကူဖြစ်စေသောလျှောက်လဲချက်သိသိသာသာလျော့နည်းသွားသည်။ တဖက်လျှောက်လဲချက်ပါအမှားကိုထောက်ပြချေပသောစနစ်မှေးမှိန်သွားသည်နှင့်အမျှလျှောက်လဲခြင်း၏အနှစ်သာရလည်းတပါတည်းစံချိန်စံညွှန်းမှီတော့မည်မဟုတ်။ မိမိလိုရာလျှောက်လဲခြင်းသည်အထိုက်အလျောက်လွယ်သည်။တဖက်ကိုထိုးနှက်လျှောက်လဲခြင်းအခန်းကဏ္ဍတွင်ပညာခန်းသက်ဝင်သည်။အားထုတ်မှုအဓိကကျသည်။ လျှောက်လဲခြင်း၏အနှစ်သာရလျော့ပါးသွားသည်နှင့်အမျှရှေ့နေရှေ့ရပ်များ၏ ကြောင်းကျိုးဆင်ခြင်သည့်ပညာတောက်ပြောင်မှုသည်လည်းမှေးမှိန်သွားမည်သာဖြစ်သည်။ တရားရုံးများလက်စွဲကတာ...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၂၂၄ ယခင်တရားလွှတ်တော်ချုပ်၏ထုံးသာဓကကိုကိုးကားရုံမျှဖြင့်တရားလွှတ်တော်ခုံရုံးသည်ကျေနပ်အားရပုံမပေါ်။အခြားစီရင်ထုံးတထမ်းကြီးကိုဆက်လက်ကိုးကားဆုံးဖြတ်ခြင်းမှာစီရင်ထုံးဖတ်သူအား၊အားရကျေနပ်စေသည်။ နှောင်းခေတ်တရားသူကြီးများသည်ဥပဒေဘွဲ့ရမဟုတ်သောအိုင်စီအက်(စ်)ဝန်ထမ်း ဦးစံမောင်ကိုအားကျကာစီရင်ချက်များရေးသားစီရင်သင့်သည်။ စစ်ကြိုခေတ်ကဟင်္သာတခရိုင်တရားမရုံးတွင်ခရိုင်တရားမတရားသူကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်စဉ်ကဦးစံမောင်သည်စီရင်ချက်များရေးရာ၌နှစ်ဖက်ရှေ့နေများတင်ပြသောစီရင်ထုံးများအပြင်၎င်းလေ့လာမိသောအခြားစီရင်ထုံးများကိုလည်းကိုးကားကာတရားစီရင်တတ်ကြောင်းစာရေးသူတရားသူကြီးပေါက်စဘဝက၎င်း၏စီရင်ချက်များကိုဖတ်ခွင့်ရသဖြင့်ဦးစံမောင်၏ကောင်းမြတ်သောဝသီ( habit )ကိုအားကျခဲ့သည်။သူ့လိုဝသီပါအောင်အားထုတ်သင့်သည်။

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၁၇၁နှင့်၁၇၂ ပဋိညာဉ်အက်ဥပဒေပါပြဌာန်းချက်များသည်မြန်မာဥပဒေပညာရှင်တို့နှင့်စိမ်းသည်။ဆွေးနွေးလျက်ရှိသောအမှု၏ရှုပ်ထွေးမှုကိုဖြေရှင်းပေးနိုင်မည့်မြန်မာနိုင်ငံတရားစီရင်ထုံးမရှိသေး။တရားသူကြီးဦးသက်ဖေ၏ပဋိညာဉ်ဥပဒေ၏သိကောင်းစရာများစာအုပ်သည်အရှုပ်တော်ပုံအမှုကိုဆုံးဖြတ်ရာ၌အထောက်အကူအပြည့်အဝမရစေနိုင်ကြောင်းတွေ့ရသည်။၎င်း၏ဆွေးနွေးချက်များကိုထောက်ခံသည့်စီရင်ထုံးများကိုကိုးကားခြင်းမပြုသဖြင့်ဤအမှုတွင်အခက်အခဲတွေ့စေသည်။ ပဋိညာဉ်အက်ဥပဒေသည်အင်္ဂလန်နိုင်ငံပဋိညာဉ်ဆိုင်ရာတရားဥပဒေတွင်မြစ်ဖျားခံသည်။ပဋိညာဉ်ဥပဒေပါပြဌာန်းချက်များကိုအတော်အတန်နားလည်ရန် Pollock နှင့် Mulla တို့ပြုစုသော The Indian Contract Act ကျမ်းမျိုးကိုလေ့လာရန်လိုသည်။ ထိုကျမ်းကိုစံစာအုပ်အဖြစ်တရားရုံးများလက်စွဲ( ပထမနှင့်ဒုတိယအကြိမ်ထုတ်)တွင်သတ်မှတ်ခဲ့ဖူးသည်။သို့ဖြစ်၍ယခင်ခရိုင်တရားရုံးတွင်ထိုကျမ်းများရှိခဲ့သည်။ပြည်သူ့တရားစီရင်ရေးစနစ်ပေါ်ပေါက်သောအခါခရိုင်တရားရုံးပိဋကတ်တိုက်များဖရိုဖရဲဖြစ်သွားခဲ့ရာထိုကျမ်းရှိဆဲဖြစ်မဖြစ်မသိရပါ။ စာရေးသူလက်လှမ်းမီသောအဆိုပါကျမ်းမှာ၊၁၉၂၄ခုနှစ်တွင်ပဉ္စမအကြိမ်မြောက်ထုတ...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၁၄၀ ရှေးထုံးများ ၁၈၇၂ခုနှစ်မှစ၍ထုတ်ဝေခဲ့သောစီရင်ထုံးများကိုလိုက်နာရန်တရားရုံးအသီးသီးတွင် တာဝန်ရှိသည်။ ခုံရုံးတရုံး၏အဆုံးအဖြတ်နှင့်ကွဲလွဲကာအခြားခုံရုံးကဆုံးဖြတ်ခွင့်မရှိ။ စုံညီခုံရုံး၏အဆုံးအဖြတ်ကိုခံယူရန်တင်ပြခွင့်သာရှိသည်။ သာဓကကို1937 RLR 375 ( FB )စီရင်ထုံးတွင်တွေ့မြင်နိုင်သည်။ စုံညီခုံရုံးတရုံး၏အဆုံးအဖြတ်ကိုတရားသူကြီးဦးရေများသောအခြားစုံညီခုံရုံးကပယ်ဖျက်သည့်ထုံးရှိသည်။ ကိုးကားတင်ပြအဆုံးအဖြတ်ခံယူသောစီရင်ထုံးကိုမလိုက်နာပါကအယူခံ၌ဆုံးဖြတ်ရန်ရှိသောအမှုနှင့်ဖြစ်ရပ်ခြင်းမတူကွဲပြားကြောင်း၊ခွဲခြားရှင်းလင်း( distinguish ) ရသည်မှာတစိုက်မတ်မတ်လိုက်နာခဲ့သောရှေးထုံးတရပ်ဖြစ်ကြောင်းရန်ကုန်စီရင်ထုံးများအတွဲ၁မှတရားရုံးချုပ်( ၁၉၆၂ - ၁၉၇၃ )စီရင်ထုံးစာအုပ်များတွင်တွေ့မြင်နိုင်သည်။ စီရင်ထုံးစာအုပ်များတွင်ကိုးကားသောစီရင်ထုံးများကိုလိုက်နာသည်၊ခွဲခြားရှင်းလင်းပြသည်၊သဘောချင်းကွဲလွဲသည်၊ပယ်ဖျက်သည်၊ရည်ညွှန်းသည်စသည်ဖြင့်ခွဲခြားဖော်ပြသည့်စီရင်ထုံးစာအုပ်အသီးသီးပါအမှုစာရင်းကိုကြည့်ပါ။

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၂၁၉နှင့်၂၂၀ ခဲကတ်သော ( thorny )ဥပဒေပြဿနာများ မျက်မှောက်ခေတ်စီရင်ထုံးသမိုင်းအစ၁၈၇၂ခုနှစ်၊ဇန်နဝါရီလ၊၄ရက်( နောက်၇၆ နှစ်ကြာမှမြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရသည် ) နေ့တွင်ချမှတ်သည့်ပထမဆုံးစီရင်ထုံး S J L B 1 မှ၂၀၁၆ခုနှစ်စီရင်ထုံးစာအုပ်အထိနှစ်၁၄၀နီးပါးကာလအတွင်းမြန်မာနိုင်ငံအဆင့်အမြင့်ဆုံးတရားရုံးများသည်ခဲကတ်သောဥပဒေပြဿနာတို့၏စိန်ခေါ်မှုကို ရင်ဆိုင်ကာတရားစီရင်ခဲ့ကြသည်။ နှစ်၁၅၀နီးပါးကာလအတွင်းထုတ်ဝေခဲ့သောမြန်မာနိုင်ငံစီရင်ထုံးများသည်တရားဥပဒေအရပ်ရပ်၏မျက်နှာစာအလုံးစုံကိုမလွှမ်းခြုံမိသေး။ တရားမမှုခင်းများကိုစီရင်ရာ၌ခဲကတ်သောဥပဒေပြဿနာကိုအခါအားလျော်စွာဆက်လက်၍မုချရင်ဆိုင်ကြရဦးမည်ဖြစ်သည်။ဤကြီးမားသောတာဝန်သည်ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်အပေါ်ကျ ရောက်လျက်ရှိသည်။တရားရုံးအဆင့်ဆင့်တွင်အမှုလိုက်ကြသောရှေ့နေရှေ့ရပ်တို့၏အကူအညီဖြင့်အဖြေထုတ်ကြရန်ဖြစ်၍ထိုရှေ့နေကြီးများ၏ကဏ္ဍသည်လည်းအရေးပါသည်သာဖြစ်သည်။ စာမေးပွဲအောင်ရုံဥပဒေပညာမျှဖြင့်လက်တွေ့၌အလုပ်ဖြစ်မည်မဟုတ်။စီရင်ထုံးများနှင့်ကျမ်းများကိုလေ့လာမှတ်သားနိုင်စွမ်းရှိဖို့လိုသည်။မြန်မာဘာသာဖြင့်ရေးသောကျမ်းများမည်မည်ရရမျာ...

ဆရာကြီးဦမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၈၉နှင့်၉၀ မျက်မှောက်ခေတ်တွင်စီရင်ထုံးများကိုပြည့်ပြည့်စုံစုံကိုးကားတင်ပြနိုင်သောရှေ့နေနှင့်ရုံးထိုင်တရားသူကြီးဦးကျော်ဇံဦးကဲ့သို့သောတရားသူကြီးမျိုးကိုအတုခိုးသင့်သည်။အချင်းဖြစ်အငြင်းပွားဖွယ်ပြဿနာကိုအဆုံးအဖြတ်ပေးခဲ့သောအဆိုပါတရားသူကြီးအားတရားစီရင်ရေးလောကတွင်အစဉ်အမြဲကျေးဇူးတင်နေရပါဦးမည်။ဦးကျော်ဇံဦးသည်စစ်တွေမြို့သားဖြစ်ပုံပေါ်ပါသည်။ရေးဖြေဝတ်လုံစာမေးပွဲကိုတစ်နှစ်ထက်မနည်းစော၍အောင်ခဲ့သူဟုသိရပါသည်။ စာမေးပွဲအောင်ရုံမျှဖြင့်ဝတ်လုံမဖြစ်နိုင်သေး။ကျောင်းသားများသည်သမ္ဘာရင့်ဝတ်လုံရှေ့နေကြီးများ၊အငြိမ်းစားတရားသူကြီးများနှင့်ညစာအတူစားရသည်ဟုဆိုပါသည်။ထိုညစာစားပွဲတွင်ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများက၎င်းတို့ဘဝအတွေ့အကြုံကိုပြန်ပြောင်းပြောပြတတ်သဖြင့်ပညာယူရသည်ဟုဆိုပါသည်။သတ်မှတ်ထားသောညစာစားပွဲအရေအတွက်ပြည့်အောင်တက်ရောက်ပြီးမှရေးဖြေစာမေးပွဲအောင်မြင်ထားသောဦးကျော်ဇံဦးသည်ဝတ်လုံဖြစ်လာသည်ဟုဦးကျော်ဇံဦးကပြောပြသည်ကိုနားနှင့်ဆတ်ဆတ်ကြားခဲ့ရသောတရားသူကြီးတစ်ဦးကစာရေးသူအားပြန်လည်ဖောက်သည်ချဖူးပါသည်။ ဝတ်လုံတော်ရရှေ့နေဖြစ်လာပြီးနောက်ဦးကျော်ဇံဦးသည်စစ်တွေခရိုင်အစိုးရရှေ့နေအဖြစ်ဆောင...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၆၈နှင့်၆၉ စာရေးသူ၏အန္တိမရည်ရွယ်ချက်မှာဥပဒေရပ်ဆိုင်ရာကြောင်းကျိုးဆင်ခြင်သည့်ပညာမတိမ်ကောရေးဖြစ်သည်။ ကြောင်းကျိုးဆင်ခြင်တတ်မှုထိုးဆင်းသွားသည်နှင့်အမျှမြန်မာနိုင်ငံ၏တရားစီရင်ရေးသည်ရင်လေးဖွယ်အခြေအနေနှင့်ရင်ဆိုင်ရမည့်အဖြစ်ကိုစာရေးသူမလိုလားပါ။ မျက်မမြင်ပုဏ္ဏားခြောက်ဦးကဆင်ကြီးတကောင်ကိုလက်ဖြင့်စမ်းကာမိမိတို့၏အမြင်အသီးသီးကိုဖော်ထုတ်သောပုံပြင်ကိုဥပဒေပညာရှင်တိုင်းဖတ်ဖူးကြားဖူးပါလိမ့်မည်။ သို့သော်ထိုပုံပြင်မှပေးသောသင်ခန်းစာကိုနာယူမှတ်သားသူများမည်မထင်ပါ။ အဆိုပါမျက်မမြင်ပုဏ္ဏားခြောက်ဦးသည်လက်တွေ့တွင်မောဟဖုံးနေသောသူများဖြစ်ချေသည်။ မြက်ခြောက်ကိုမြက်စိမ်းဟုအထင်လွဲမှားစေရန်မြင်းများကိုတပ်ပေးသောမျက်မှန်စိမ်းသည်လည်းမောဟ၏အသွင်တမျိုးဖြစ်သည်။ ထိုမောဟနှင့်လုံ့လဥဿဟစိုက်ထုတ်မှုအားနည်းခြင်းစသည့်အကြောင်းတရားတို့သည်ကြောင်းကျိုးဆင်ခြင်သည့်ပညာကိုဖုံးကွယ်သောအမှောင်ထုဖြစ်သည်။ တရားစီရင်ရာ၌ကြောင်းကျိုးပြရခြင်းသည်အခြေခံသဘောတရားဖြစ်သည်။ တရားမကျင့်ထုံးဥပဒေအမိန့်၂၀၊နည်း၄( ၂ )တွင် " the  reason  for  such  decision  " ဟူ၍လည်းကောင်း၊အမိန့် ၄...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၈၂နှင့်၈၃ လွတ်လပ်သောမြန်မာနိုင်ငံ၏ပထမဆုံးနိုင်ငံတော်တရားဝန်ကြီးချုပ်ဦးဘဦးသည်ရှေ့နေဘဝမှနိုင်ငံတော်တရားဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်အငြိမ်းစားယူသည်အထိအနှစ်၄၀နီးပါးတရားရေးလောက၌ကျင်လည်ခဲ့ရာရှေ့နေနှင့်တရားသူကြီးနှစ်ဘဝ၏အတွေ့အကြုံကိုစုံစုံလင်လင်ရခဲ့သောပုဂ္ဂိုလ်ထူးဖြစ်သည်။ ၎င်းက My Burma စာအုပ်တွင်မိမိဘဝကိုပြန်ပြောင်းပြောခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်မျိုးမရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းကဲ့သို့နှစ်ဘဝအတွေ့အကြုံရခဲ့သောဆာမောင်ခင်၊ဆာဂျေအေမောင်ကြီး၊ဆာမြဘူး၊ဦးမေအောင်၊ဦးသိမ်းမောင်နှင့်ဦးဧမောင်စသောပုဂ္ဂိုလ်ထူးများ၏ပြည့်စုံသောဘဝဇာတ်ကြောင်းကိုစာရေးသူမဖတ်ဖူးပါ။ ယနေ့တာဝန်ထမ်းဆောင်လျှက်ရှိသောတရားသူကြီးများနှင့်ရှေ့နေရှေ့ရပ်အများစုသည်၁၉၅၉ခုနှစ်တွင်ထိုစာအုပ်ထွက်ပေါ်ပြီးမှတရားရေးလောကသို့ရောက်ရှိလာသူများဖြစ်ကြသည်ဖြစ်ရာထိုစာအုပ်ပါတရားရေးလောကအကြောင်းကိုလက်မလွတ်တန်းဖတ်ရှုလေ့လာသင့်ပါသည်။ ဦးဘဦးကမိမိရှေ့နေပေါက်စဘဝအကြောင်းကိုစာမျက်နှာ၅၂၌အောက်ပါအတိုင်းအမှတ်တရရေးသည်- " I went to the office every day at 10:00AM and returned home between 4:00 and 5:00PM. I would examine the old pleading...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၅၁နှင့်၅၂ တရားရုံးချုပ်တရားသူကြီးဦးစံမောင်သည်၁၉၄၈ခုနှစ်မှစ၍တရားလွှတ်တော်တရားဝန်ကြီးအဖြစ်လည်းကောင်း၊တရားရုံးချုပ်တရားသူကြီးအဖြစ်လည်းကောင်း၁၉၆၅ခုနှစ်အထိအမှုထမ်းခဲ့သူဖြစ်သည်။၎င်းသည်တရားရေးလောကသို့ဝင်ရောက်လာသောလက်တဆုပ်စာမြန်မာအိုင်စီအက်(စ်)ဝန်ထမ်းများအနက်တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ၁၉၄၈မှ၁၉၆၅မြန်မာနိုင်ငံတရားစီရင်ထုံးများစာအုပ်တွင်၊တရားမအယူခံမှုတမှုနှင့်ပြစ်မှုအယူခံမှုတမှုတို့၌စီရင်ချက်အသီးသီးကိုမြန်မာဘာသာဖြင့်ရေးပြီးနောက်တရားလွှတ်တော်ကိုဖျက်သိမ်းသည်အထိစီရင်ချက်များကိုအင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့်သာရေးသည်။ နောက်ပိုင်း၌တရားရုံးချုပ်တရားသူကြီးချုပ်၏တိုက်တွန်းမှုကြောင့်မြန်မာဘာသာဖြင့်စီရင်ချက်များရေးသော်လည်းအင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့်ရေးသောစီရင်ချက်များလည်းရှိသည်။ ဥပဒေဘွဲ့မရ၍ဦးစံမောင်သည်တရားလွှတ်တော်တရားဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်လည်းကောင်း၊တရားလွှတ်တော်ချုပ်တရားဝန်ကြီးအဖြစ်လည်းကောင်းဆောင်ရွက်ခွင့်မရခဲ့။၎င်းနောက်မှတရားဝန်ကြီးဖြစ်လာသူနှစ်ဦးက၎င်းကိုကျော်တက်၍တရားဝန်ကြီးချုပ်များဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ ဦးစံမောင်သည်မိမိစိတ်ကိုဖြေသိမ့်နိုင်ပုံပေါ်သည်။၎င်းရေးသောစီရင်ချက်များ၏ လက်သန်ပြောင်မ...

ဆရာကြီးဦးမြရေးသားသောအဆိုလွှာနှင့်တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်း စာမျက်နှာ၆၇ လွတ်လပ်သောမြန်မာနိုင်ငံတော်၏ပထမဆုံးနိုင်ငံတော်၏တရားဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ခဲ့သည့်ဦးဘဦးက၎င်းကိုယ်တိုင်ရေးအထ္ထုပတ္တိဖြစ်သော My Burma စာအုပ်စာမျက်နှာ၁၁၂တွင်၎င်းခေတ်မြန်မာရှေ့နေများနှင့်စပ်လျဉ်း၍  " The failure of the Burmese lawyers in competing with English and Indian lawyers was not due to their lack of intelligence but to their lack of application. "  ( အင်္ဂလိပ်နှင့်အိန္ဒိယရှေ့နေများနှင့်ယှဉ်ပြိုင်ရာတွင်မြန်မာရှေ့နေများမအောင်မြင်ရခြင်းမှာအသိဉာဏ်နည်းခြင်းကြောင့်မဟုတ်၊ဦးနှောက်ကိုအသုံးချမှုချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည် )ဟုမှတ်ချက်ချသည်။ ဦးဘဦး၏မှတ်ချက်သည်မျက်မှောက်ခေတ်ရှေ့နေအများစု၏အားနည်းချက်ဖြစ်ဆဲပင်ဖြစ်ကြောင်း 2015  BLR 174 ( FB ) စီရင်ထုံးတွင်စုံညီခုံရုံးကကောက်နုတ်ဖော်ပြထားသောလျှောက်လဲချက်များတွင်ထင်ဟပ်လျှက်ရှိသည်။ စီရင်ထုံးများပါထုံးဖွဲ့ချက်တို့ကိုဆိုင်ရာအမှု၏ဖြစ်ရပ်တို့နှင့်ချိန်ထိုးလျှောက်လဲရာတွင်ဦးဘဦးညွှန်ပြသကဲ့သို့ မိမိဦးနှောက်ကိုပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင်အသုံးချနိုင်ပါမှအောင်မြင်မည်ကိုသတိချပ်သင့်သည်။ အမှန်စင်စစ်အပ...

ညံ့ဖျင်းခြင်းသည်ဂုဏ်ယူစရာဂုဏ်ပုဒ်မဟုတ်ပါ။  ဆရာကြီးဦးမြ     ( ၂၆- ၅-၂၀၁၃ )